Dat kan natuurlijk, veel prijzen fluctueren door o.a. vraag en aanbod, zo werkt een markt. Er zijn tijden geweest dat de inflatie zo hoog was, dat er geen prijzen werden vermeld; zelfs dagprijzen waren er niet meer. Je kon met een kruiwagen vol met bijna waardeloos papiergeld net een brood kopen misschien. Zo erg is het niet met de auto en de autoprijzen vandaag de dag. Maar het is wel een issue aan het worden. Autoprijzen zijn volatiel. Veel merken, modellen, veel concurrentie. Prijzen gaan vaak omhoog door bijvoorbeeld tussentijdse upgrades van bestaande modellen (more value for even more money), door grondstoffenprijzen en de prijzen van vooral hoogwaardiger onderdelen (actueel de laatste jaren), spanning tussen vraag en aanbod (ook weer gezien beschikbaarheid van onderdelen en grondstoffen), mismatch tussen vraag en aanbod door verkeerde productieplanning en te trage switches in productie, hoge kosten van energie tijdens productie of van transport en logistiek. Prijzen gaan omhoog om de doodeenvoudige reden dat je meer massa koopt, meer kilo’s auto dus een hogere prijs. Die massa neemt al heel lang toe door toevoeging van veiligheidsvoorzieningen (deels geavanceerde technologie maar deels ook “gewoon” in chassis, carrosserie etc.), door toevoeging van luxe (vaak dingen die we na een paar jaar al gewoon vinden, denk aan sound systems, airco etc.), door een nog steeds voortdurende toename van high tech ADAS-systemen , en natuurlijk door dat rijtje batterijen (300 tot 400 kg en meer). Nog een reden voor beweeglijkheid in pricing : concurrentie, veroveren marktaandeel etc. Tesla dook recent met zijn prijzen, sommige Chinese spelers volgden het voorbeeld, zeer tot ongenoegen van de industrie in andere werelddelen. Over-all waart natuurlijk het inflatiespook rond met zo’n 10% in 2022 en ergens rond 4% in 2023. Dat kleurt enorm de perceptie van prijsstijgingen die deels nominaal zijn en voor een deel reël.
Prijs en kosten zijn natuurlijk verschillende dingen. De prijs gaat over de auto die je koopt. Andere dingen hebben ook een prijs maar dat noemen we gemakshalve even de kosten : belastingen, onderhoud, banden, brandstof/energie, verzekering, financiering (afschrijving). Consumenten letten vaak vooral op de aanschafprijs en minder op de totale kosten. Een hoge prijs kan dan afschrikken terwijl een EV in het gebruik gunstiger is dan een auto met verbrandingsmotor (ICE); volgens de ANWB (cijfers over 2022) waren de kosten per kilometer 61,4 cent voor de EV en 63,4 cent voor de ICE. De gemiddelde prijs voor een EV lag in 2022 op 45.000,- versus 43000,- in 2021. Over de totale verkoop van auto’s lag het gemiddelde in 2020 op 38.373, in 2021 op 40.423 en in 2022 op 43.072. Opvallend is dat het verschil tussen een benzineauto en een EV bij vooral de lagere segmenten erg groot is. In segment A is de EV 72% duurder, in het B-segment nog 36%, in het D-segment nog “maar”19%. En in het E-segment is de EV met ruim 126.000 zelfs een stuk goedkoper dan een vergelijkbare benzine-auto met een prijskaartje van 174.000. Als er al reden tot klagen is, dan is dat vooral zo voor de kopers in de lage segmenten. Prijzen van nieuwe auto’s vliegen uit de bocht wordt vaak verondersteld. Wat cijfers over de gemiddelde aanschafprijs in euro’s : 2000: 19.400, 2010: 24.100, 2015 31.000, 2020:38.400, 2021:40.400 en in 2022 43.100. En om de redenen zoals genoemd zijn daar veel oorzaken voor. De industrie en de consumenten trekken hierin gezamenlijk op. De redenering hierbij is een simpele. Het is in het belang van de hele automotive sector, aanbod en vraag, dat auto’s betaalbaar blijven. Daarmee houden we die hele sector overeind met allerlei spin-offs in de economie. We moeten daarmee de concurrentie (lees : China) buiten de deur houden (hier zit ook gelijk een dosis ideologie, machtspolitiek etc.). Betaalbare auto’s betekent ook dat de consument eerder een nieuwe, dus veel schonere, auto gaat kopen, veel eerder die geweldige EV op de oprit zet. De auto is een must, is niet weg te denken, is een symbool van vrijheid maar ook een middel ter verwezenlijking van die vrijheid (en welvaart) etc.
De overheid moet dit faciliteren met alles wat ze in huis heeft : grenzen dicht voor valse concurrentie, een level playing field afdwingen in de internationale markt, bedrijven ondersteunen, innovatie stimuleren, grondstoffenwinning en batterijproductie opjagen en in investeren om self supporting te worden, lagere belastingdruk op aanschaf, wegenbelasting en accijnzen, blijvende subsidies en vrijstellingen voor elektrische auto’s. Als dat allemaal zo’n beetje is geregeld, willen we wel nadenken over meer EV, over de afschaffing van de ICE. Het verlanglijstje is alleen veel te lang en te duur, en bovendien zitten er tegenstrijdigheden in. De gewone inflatie weg subsidiëren of weg compenseren klinkt mooi maar absorbeert heel veel middelen. Gevaar is dat we via allerlei auto-gerelateerde belastingen en heffingen aan inkomenspolitiek gaan doen (bescherming van de lage, de midden- of de hogere inkomens, afhankelijk van wie je spreekt en wie al bezig met verkiezingsretoriek), het hogere en echte doel uit het oog verliezen, de korte termijn laten domineren over de lange termijn.
De stijging in de prijs van een auto en in de kosten (TCO) van een auto en de hoge inflatie compenseren via gerichte “auto”-maatregelen is electoraal een aardige, weliswaar doorzichtige, truc, maar het is redelijk onzinnig. Het echt stimuleren van de EV zal moeten gebeuren via belasting (hoger of juist lager) op aanschaf, op gebruik, op energie (indirect). Er moet rekening worden gehouden met de massa van de auto, het prijskaartje, het feitelijke gebruik, subsidiering van hoog geprijsde auto’s met obesitas-verschijnselen is uit den boze. Kijkend naar kosten hebben we het niet alleen over die beroemde TCO, dus de auto-gerelateerde kosten zelf. Maar het gaat ook over de (maatschappelijke) kosten die elders ontstaan, de waarde-vernietiging versus de waarde-creatie : Denk aan verontreiniging, beslag op grondstoffen en ruimte. Enige continuïteit en duidelijkheid in regelgeving zijn gewenst; geen snelle wisselingen, onbegrijpelijke formules etc. We moeten blijven letten op doorstroming in de markt, blijvende instroom van nieuwe auto’s en een passende markt voor occasions. De overheid is niet alleen een producent van (domme) regels, een flappentap, risicodrager en gatenvuller bij elke verandering. De overheid is (idealiter) wel een speler , misschien zelfs een teamgenoot van die industrie en brave burger. En die overheid heeft een schone taak als het gaat om industriepolitiek, om innovatie en samenwerking, om het (helpen) scheppen van randvoorwaarden, denk aan opwekking van elektriciteit, en de infrastructuur daaromheen, de laadinfra. Als je nu echt zou geloven in de markt, laat dan de markt zijn werk doen, genadeloze concurrentie, gevecht op prijs (en op toegevoegde waarde en nog wat termen), geen gehuil over aantasting van vrijheid en koopkrachtplaatjes (niet iedereen kan alles, ook niet als het om auto’s gaat), maar dat is natuurlijk (gelukkig ?) een illusie.
Er komt een moment dat we, nog steeds kiezend in vrijheid (en welvaart), gaan voor die EV, of die nu in China of in Duitsland van de band rolt. Fiscale stimulansen e.d. blijven nog een tijdje, worden afgebouwd, die ICE blijft nog een jaar of 30 maar de band stopt na 2035. Op benzine of diesel rijden wordt (geleidelijk aan) een dure bezigheid. De auto wordt meer een ding van mobiliteit, en mobiliteit heeft op zijn beurt te maken met vrijheid en (een beetje) met gelijkheid en broederschap. Dat is de volgorde : auto-mobiliteit-vrijheid. Het is een denkfout om te stellen dat die auto behalve een symbool van vrijheid (en illusie, fictie, imago, status, fun etc.) vooral onderdeel is van en de weg/voorwaarde vormt richting die vrijheid.
Hans Groenhuijsen, 31 oktober 2023.
afbeelding : www.picturequotes.com
Zie ook bijvoorbeeld :
https://www.hansgroenhuijsen.nl/effe-tanken-liters-centen-en-procenten/
https://www.hansgroenhuijsen.nl/4-fields/de-verbrandingsmotor-to-be-or-not-to-be/
https://www.hansgroenhuijsen.nl/4-fields/eu-en-ev-samen-op-weg-naar-de-toekomst/
https://www.hansgroenhuijsen.nl/4-fields/koude-oorlog-over-de-elektrische-auto/
https://www.hansgroenhuijsen.nl/4-fields/overgewicht-doe-er-wat-aan-ook-als-het-over-je-auto-gaat/
Andere blogs over auto, politiek, fiscus etc., zie : https://www.hansgroenhuijsen.nl/category/4fields/automotive-en-mobiliteit/
. wekelijks mijn blog ontvangen ? Meld je aan via “aanvraag artikelen” op
https://www.hansgroenhuijsen.nl/inschrijven-kennisblogs/
. ©alle rechten voorbehouden Hans Groenhuijsen, 2023.
T 06-52 58 95 85
M hans@hansgroenhuijsen.nl
I https://www.hansgroenhuijsen.nl
Link https://www.linkedin.com/in/4fieldshansgroenhuijsen/