L’etat c’est moi.
Dat zei Lodewijk de 14de ooit: de staat, dat ben ik. Daar moet ik vaak aan denken als er een Franse politicus in beeld komt : Napoleon, de Gaulle, Mitterand, Sarkozy, Chirac etc. Altijd wekken ze de indruk dat ze niet alleen hun eigen staat in de binnenzak hebben, maar ongeveer de hele wereld onder controle hebben; graag je wat groter voordoen dan je eigenlijk bent. Macron deed dat kortgeleden nog eens door zich nadrukkelijker losser op te stellen t.o.v. Amerika in discussies over China en Taiwan. Nu doet de kleine keizer van zich spreken in de discussie over auto’s, subsidies, protectie, import. Wat is er aan de hand ?
China en de rest van de wereld.
China is inmiddels de grootste autoproducent van de wereld, zelfs de grootste exporteur. China bouwde deze toppositie op in zo’n 25 jaar door intensieve (vaak afgedwongen) samenwerking met gretige westerse autofabrikanten, een enorme thuismarkt, massieve investeringen, een steeds sterkere achterliggende industrie; en niet te vergeten door intensieve financiële bemoeienis: staatssteun voor bedrijven, subsidies voor elektrische auto’s en “bestraffing” van auto’s met verbrandingsmotor (de ICE). Deels waren het dus de Westerse fabrikanten zelf die in China mogelijkheden zagen om auto’s te gaan bouwen tegen lage kosten, en daar ook auto’s te verkopen. Ondertussen kwam rondom de EV de westerse auto-industrie geleidelijk op achterstand te staan: vasthouden aan de ICE, blijven vertrouwen op dat geweldige imago van de “eigen” merken, traag investeren in innovatie, vertragen in algemene zin, veel praten en weinig doen. En passant vergaten we grondstoffen, batterijproductie en infrastructuur veilig te stellen. We deden wat lacherig over die lelijke kleine Chinese EV’s. Niettemin is ook hier de subsidiekraan al lang geleden opengegaan om de aanschaf van EV te pushen en die EV over het dode punt heen te helpen, dank dus.
Wat steekt er achter de plannen van Macron ?
Het klinkt logisch: we gaan hier geen auto’s importeren die in China met veel subsidie zijn gebouwd en dus tegen lage prijs verkocht kunnen worden in eigen land, waarmee dan en passant de eigen industrie stuk wordt geconcurreerd. We werpen dus importbeperkingen op, importheffingen dus. Andere “autolanden” zijn ook gevoelig voor de stroom Chinese EV’s, maar Frankrijk kon wel eens extra gevoelig zijn. De Chinese dreiging betreft vooral de lagere segmenten /kleinere auto’s, waar Frankrijk van oudsher sterk in is (meer dan Duitsland dat meer in het premium-segment zit bijvoorbeeld). In deze segmenten weegt prijs zwaar, en is imago net wat minder relevant. Denk even aan de volgend jaar verschijnende BYD (Build Your Dreams, maar ook “making them come true”), model Seagull voor naar verwachting 15.000 EUR. Met Macron herleeft het beruchte mercantilisme van Louis Quatorze en zijn minister Colbert: maximaliseer de export en minimaliseer de import. Een mooie en begrijpelijke aanpak, hoezeer we dus zelf hebben zitten slapen en boter op ons hoofd hebben. Het is wel verstandig om te kijken naar de gevolgen van deze politiek. Het gaat dan om de impact op de positie van autofabrikanten zelf die juist buiten Europa produceren (o.a. in China) en daar auto’s verkopen, om de beschikbaarheid van componenten en batterijen (China is daarin dominant), de mogelijke importbelemmeringen die China kan opwerpen tegen het Westen, een handelsoorlog die uiteindelijk schadelijk is voor alle spelers. Het risico is ook dat de eigen industrie zich veilig waant achter die muur van importbeperkingen, en trager en luier wordt. Het Macron-plan richt zich overigens niet exclusief op China maar ook op andere landen, o.a. de VS. Daar begon Macron in najaar 2022 al de aanval. Hij gaf toen aan dat de VS met zijn Inflation Reduction Act (plan Biden) in sterke mate eigen “home made” producten bevoordeelde met subsidies, onder andere dus op auto’s die in de VS worden gebouwd. Zo laat Macron weer zien dat hij niet aan de leiband wenst te lopen van de VS (cum suis) maar een min of meer onafhankelijke koers wil volgen; economisch en geopolitiek een gevoelige en zelfs riskante route zou je zeggen. Wat Macron ook laat zien is, dat Frankrijk nog steeds een machtsfactor is (zichzelf zo beschouwt), dat Parijs de eigen economie en het eigen volk hoge prioriteit geeft. Deels gaat het dus om een binnenlands politieke en PR- campagne.
Meten met twee maten.
Macron roept ook dat we als Europa moeten investeren in een eigen industrie voor batterijen en infra, en onze afhankelijkheid van met name China verminderen. We hadden de afgelopen jaren op deze punten al vele roependen in de woestijn, maar bleven in de praktijk lekker leunen op die Chinese handel. Paradoxaal dat dezelfde Macron juist nu een deal sloot met de Taiwanese batterijmaker Pro Logium over de vestiging van een grote batterijfabriek in Frankrijk. En interessant dat we hier in Europa kijken naar de politiek (nationaal en EU) als het gaat om die grote vraagstukken over batterijen, laadpalen etc. en uit die hoek de grote initiatieven verwachten. Vraag is of die gedachte juist is. En als we gaan leunen op die overheid, doen we dus zelf wat we China verwijten; de pot verwijt de ketel dat ie zwart ziet. Op dit moment is nog niet duidelijk of het plan van Macron kan rekenen op steun van andere landen (bijv. autoland Duitsland) en de EU. Een afwachtende, wat diplomatiekere houding ligt voor de hand voorlopig. Het verhaal over subsidies snijdt hout, maar is ook wat opportunistisch. Subsidies, maar ook regelgeving over internationale handel verstoren in zekere zin altijd de natuurlijke loop der dingen. Vaak is dat goed omdat het achterliggende vrije marktmechanisme minder perfect werkt en enige correctie behoeft. Frankrijk bij uitstek kende en kent een grote rol van de staat, is al decennia aan het ingrijpen in de eigen industrie met saneringen en subsidies voor de aanbod- en vraagzijde van de markt, niet in de laatste plaats in de automotive sector. Macron tot slot stelt dat hij niet bezig is met protectionisme, goeie tekst denk ik dan.
Hans Groenhuijsen, 17 mei 2023.
. Alle artikelen en blogs , zie: https://www.hansgroenhuijsen.nl/4-fields/
. wekelijks mijn blog ontvangen ? Meld je aan via “aanvraag artikelen” op
https://www.hansgroenhuijsen.nl/inschrijven-kennisblogs/
. ©alle rechten voorbehouden Hans Groenhuijsen, 2023.
T 06-52 58 95 85
M hans@hansgroenhuijsen.nl
I https://www.hansgroenhuijsen.nl
Link https://www.linkedin.com/in/4fieldshansgroenhuijsen/
Andere blogs over China en EV :
Deel 1 in serie :https://www.hansgroenhuijsen.nl/4-fields/het-is-rood-en-het-maakt-veel-autos-china/
Deel 2 in serie : https://www.hansgroenhuijsen.nl/4-fields/de-strijd-om-de-hegemonie-in-de-automotive-and-the-winner-is/
Deel 3 in serie : https://www.hansgroenhuijsen.nl/4-fields/the-big-ev-battle-deel-3-in-een-serie-over-ev-winnaars-en-verliezers/
https://www.hansgroenhuijsen.nl/4-fields/een-nieuwe-zijderoute-voor-elektrische-autos/