Ontwerp van ontwerpen.

deel 3 in een serie over auto-ontwerp en “the car of the future”.

Het klinkt altijd zo leuk, hogere kunst, ultieme vrijheid, lekker artistiek. Allemaal waar tot op zekere hoogte maar ontwerp (design) van auto’s is hard werken, met veel spelregels, veel variabelen. Natuurlijk is er enige vrijheid, ruimte voor creativiteit.

Maar de start is toch vanuit de fabrikant een opdracht die de richting aangeeft, overwegingen en eisen aanreikt. Denk aan markt(positionering), concurrentie, doelgroep, klantverwachting, functies, etc. Het gaat om de planning van designproces en marktintroductie.

 

Design: mooi maar complex.

Er is een lange lijst met elementen en eisen die moet worden meegenomen, dat klinkt dramatisch maar het werkt:
. Uitrustingsniveau, motorisering (incl. EV/hybrid etc.), ergonomie, performance en energieverbruik.
. Een optimale fit met alle nieuwe technologie (kort gezegd: connectiviteit, autonoom, digital   experience,
hardware/software aan boord en op afstand).
. Bediening en ergonomie (comfort, convenience, control over de auto, interface tussen mens en machine, mate van autonomie etc.).
. Het gaat om positionering, identiteit, stijl, uitstraling, associatie rondom de auto en de mens, harmonie/balans tussen vorm en functie.
Uitstraling van de auto is een issue en wat verwacht de klant (functioneel, leisure, show). Waarvoor zoekt de klant een oplossing, waarvoor     gebruikt, duurzaamheid in materialen tijdens gebruik en end of life.
. Een ontwerp moet matchen met macro-ontwikkelingen m.b.t. economie, trends in eigen sector, energie, klimaat,
structuur van mobiliteit/verkeer, veiligheid, verschuiving in work/life balance, arbeidsduur, aard van verplaatsingen
(per auto) zoals woon-werk, leisure, sport etc., timing en afstanden van verplaatsingen.
. Er moet rekening worden gehouden met de volgende fase, de productie: zijn de productiefactoren aanwezig (mankracht, machines,
onderdelen, assemblage)? Is de auto “makkelijk” en efficiënt te produceren? Worden er stappen gezet richting marketing, sales,
aftermarket etc.?

Dit vertaalt zich in een ontwerpproces en uiteindelijk een ontwerp. Daarbij is dat ontwerp niet een simpel bijna rekenkundig gemiddelde van al die genoemde variabelen, een uitkomst van een som. Het proces wordt gevoed door de kennis, kunde en creativiteit van een breed team met veel specialisten. Dan wordt er geschaafd, aangepast, gemodelleerd. En dan …vooruit, naar buiten.
Voorwaarts of achterwaarts?

Al met al is er dus een proces dat toewerkt naar een eindpunt, naar een toekomst. Dat is de kern, maar regelmatig wordt er vooral teruggekeken. Verstandig om te leren van het verleden, van vorige ontwerpen, introducties, van concurrenten.
En het is verstandig om als autofabrikant, als merk, terug te kijken naar de oorsprong, de kernwaarden, van het bedrijf. Hoe wordt het merk beleefd, wat gaf/geeft het merk identiteit, herkenbaarheid, hoe wordt de consument overtuigd?

Nog een stap verder, en ontwerpen uit het verleden worden nadrukkelijk de bron voor ontwerpen in het heden. Er worden letterlijk elementen uit oude ontwerpen overgenomen, iets van de sfeer en stijl van oude modellen wordt ingebracht, identiteit van het merk (vaak over een langere periode gegroeid) is een bron van inspiratie binnen eigen bedrijf en (hopelijk) in de markt.
Ontwerpen met het oog op de (nabije) toekomst kan soms doorschieten naar wat gemak-zuchtige, futuristische vormgeving. Een ander gevaar kan zijn dat je te makkelijk ontwerpt, te veel gaat lijken op wat andere merken inmiddels ook bedenken, aan trends oppikken etc.

Ontwerpen met te sterke focus op het (eigen) verleden kan een enkele keer leiden tot overdadig kopiëren, in de hoop daarmee iets van het oude ontwerp en succes naar het heden te halen. Retro-design bouwt dan niet voort op de oude identiteit en cultuur en grandeur maar wordt een kunstje.  Het risico is dat je ogenschijnlijk die schoonheid van het oude voorbeeld weet te vatten, maar niet echt doordringt in de sfeer, identiteit, de “tijdgeest” van dat oude voorbeeld. Veronderstelling is dat een retro-design misschien goed aanslaat in tijden van grote onzekerheid en verandering, juist om die dynamiek te compenseren met een “rustgevende en herkenbare” dosis nostalgie.
Een interessante paradox: ALLES in en rondom de auto verandert (technologie, aandrijving, energie, vorm, materialen, functie, performance, afmetingen, nut en fun, rol van de berijder) en dus gaan we retro ontwerpen, terug naar die goeie ouwe en vooral rustige tijd.

Gelukkig zijn er veel ontwerpen redelijk tot zeer goed geslaagd met als belangrijke test: accepteert/omarmt de consument de nieuwe met zorg ontworpen auto? Kijk een volgende keer nog eens goed naar de ontwerpen van de door jou bewonderde of juist verafschuwde ontwerpen: waarom die bewondering en attractie, waarom die afkeer?

Hans Groenhuijsen, 3 juni 2025.

T                06-52 58 95 85
M               hans@hansgroenhuijsen.nl
I                 https://www.hansgroenhuijsen.nl
Linked    https://www.linkedin.com/in/4fieldshansgroenhuijsen/

. Wekelijks mijn blog ontvangen? Meld je aan via “aanvraag artikelen” op
   https://www.hansgroenhuijsen.nl/inschrijven-kennisblogs/
. ©alle rechten voorbehouden Hans Groenhuijsen, 2025.
. Alle artikelen en blogs, zie: https://www.hansgroenhuijsen.nl/4-fields/ over mobiliteit, “the car of the future”,
  design en schoonheid.
. Afbeeldingen: Pixabay