Here comes the sun….” (George Harrison).

De zon produceert aan energie ongeveer 9000 keer de hoeveelheid die we op deze aardbol verbruiken. Veel dus. Hoe maken we die energie nu bruikbaar ? Hoeveel zonnepanelen hebben we nodig ?  Hoeveel kunnen we kwijt op onze daken ?

1. Duizelingwekkende cijfers.

Het aantal zonnepanelen, het aantal woningen met panelen, het aantal bedrijven met zonnepanelen. Kortom : de zon doet zijn werk, nu wij nog.
Als het zou moeten schatten, dan zijn er nog ruim 7 miljoen huizen niet voorzien van panelen; bij veel woningen is dat natuurlijk  onmogelijk maar toch.

Met de panelen die nu op woningen zijn aangebracht, wordt zo’n 2 % van de elektriciteitsvraag ingevuld.
Bedrijven met vaak enorme platte daken zijn goed bezig; denk aan Coolblue dat een dak van 90.000 m2 met panelen vol legde. Het aantal “parken” met zonnepanelen groeit sterk; denk aan Sappemeer met ruim 300.000 panelen, Vlissingen met 150.000 panelen (gelijk aan zo’n 38 hectare ofwel 76 voetbalvelden); of verder weg, Abu Dhabi met een park met 3,2 miljoen panelen.
Hoeveel hebben we nodig ? een lastige voorspelling natuurlijk. Het verbruik hangt af van ons consumptieve gebruik, van het verbruik door de industrie, en het snel groeiende verbruik door elektrische auto’s.
Een huishouden jaagt er zo’n 3500 kWh doorheen per jaar. Een elektrische auto zal, afhankelijk van uitvoering en kilometrage, zo’n 3000 kWh “verstoken”.  (het sommetje : 0,2 kWh. per kilometer X 15.000 km. = 3000 kWh. en dat vereist ongeveer 11 panelen).
Het totale elektriciteitsverbruik komt in Nederland uit op zo’n 120 miljard kWh, of wat makkelijker gezegd op 121 gigawatt. Daarvan werd in 2017 2,2 gigawatt opgewekt uit zonne-energie en in 2018 3,2 gigawatt, een flinke groei dus. De opgestelde capaciteit groeide van 2900 mW in 2017 naar 4300 mW in 2018, alweer dus een sterke groei, maar nog steeds een bescheiden aandeel.
Het aandeel van woningen ging van 1,7 naar 2,3 megawatt, bedrijven (panelen op het dak) maakten een sprong van 1,1 naar bijna 1,7 megawatt.

2. Een land geplaveid met zonnepanelen.

Maar terug naar die panelen. Vaak wordt verondersteld dat we ongeveer ons hele land vol moeten leggen met zonnepanelen.
Ja, we hebben we veel panelen nodig, maar hoeveel eigenlijk ?  Een paneel op een schuin dak heeft zo’n 1,7 m2 nodig en een paneel op een plat dak 2,5 m2.

Goed, hoeveel daken hebben we ? of beter, hoeveel vierkante meter dak in Nederland is bruikbaar en kan worden voorzien van een trits panelen ? We hebben zo’n 7,8 miljoen woningen. Daarvan hadden er een slordige 600.000 zonnepanelen op het dak liggen.Schrik niet: 892 km2 dak in Nederland is geschikt. Voor de liefhebbers van grote getallen : dat staat gelijk aan 125.000 voetbalvelden, en geeft ruimte aan 270 miljoen panelen. Die leveren met elkaar 217 petajoule per jaar op. En daarmee is grofweg de helft van de totale behoefte gedekt.
Mooi sommetje dus : we leggen de daken vol en we zijn al klaar. Maar dat vraagt om enorme investeringen, bouwkundige aanpassingen, installateurs.
Het wordt nog gekker. Stel dat we 100% van de vraag willen invullen met zonne-energie, dan hebben we dus zo’n 1800 km2 nodig. Dan wordt het wel wat vol in een land dat slechts 41.500 km2 groot is.

3. “I’ll follow the sun” (Paul McCartney).

Ok, nog gekker.
We gaan naar een plaats waar de zon wel erg vaak schijnt, de Sahara. Stel je voor: ruim 9 miljoen km2 en die enorme zandbak wordt ook nog eens groter, de afgelopen eeuw met zo’n 10% (900.000 km2, 20 X Nederland). Probleempje : al die stroom daar in Afrika, maar wat hebben wij daar aan ? Dat vraagt om een heel erg dikke kabel of…..
Stel nu eens dat we ter plekke daar met die elektriciteit (spotgoedkoop) waterstof maken ? Die waterstof kunnen we “makkelijk” vervoeren en is eigenlijk een soort opslagmedium voor elektriciteit. Hier in Europa maken we van die waterstof weer elektriciteit (of we stoppen de waterstof in een elektrische auto met brandstofcel (ofwel de fuel cell).  Gek, ja misschien. Onmogelijk, nee misschien niet.

 

Ja ja, zullen de tegenstanders of skeptici zeggen : maar die schepen moeten varen en vervuilen. En we hebben een oerwoud aan laadpalen nodig voor die EV’s, en we moeten waterstof kunnen maken en distribueren en….. Oh ja, en we zijn afhankelijk van Afrika en het Midden-Oosten. Afrika heeft trouwens in het verleden een hoge prijs betaald voor de economische dominantie van het Westen; het Midden-Oosten heeft met die olie bijna een eeuw lang de schatkisten gevuld. Een interessant idee dat ze daar misschien nu rijk gaan worden van die zon.

Misschien een idee om die zon te laten werken om te voorkomen dat deze aardbol zijn einde nadert; een prettige zekerheid is dat de zon het in ieder geval nog een paar miljard jaar uithoudt, gratis en voor niets.

Hans Groenhuijsen, januari 2020.

Bron o.a. :
Sjors Broersen en Nick van den Berg,”hoeveel zonnepanelen kunnen op onze daken?”, Deloitte Technology Consulting, 2018.
https://fleet-mobility.nl/magazines/magazines/2019/editie-3-2019/21101-ad-van-wijk-over-waterstof-als-energie-oplossing
https://www.technischweekblad.nl/nieuws/ingenieurs-wijzen-de-weg-naar-de-energietransitie