Er wordt vaak gepuzzeld over de relatie tussen auto-ontwerp en ontwerpers en verschillende stromingen in de kunst. Daarbij is vaak de suggestie dat auto-ontwerpers zich laten inspireren door andere schone kunsten, door kunstenaars. Dat zal ongetwijfeld zo zijn, maar het omgekeerde is ook het geval. Er is vaak een wisselwerking; kunstenaars, ontwerpers en gewone mensen leven in een bepaalde periode, ze nemen kennis van alles wat er om hen heen gebeurt, worden daardoor beïnvloed en hebben invloed op anderen.

Beroemde voorbeelden zijn de VW “Kever” die een duidelijke relatie liet zien met Bauhaus. Amerikaanse auto’s zoals Chrysler die leunden op Art Deco.  Het functionalisme had een sterke invloed op veel naoorlogse Europese auto’s.

De Citroën DS  was niet zomaar een auto die vanuit de hemel op aarde was gevallen. Het was niet alleen een kwestie van esthetiek, maar ook zeker een kwestie van functionaliteit. Zeker vernieuwend en innovatief maar niet als doel op zich maar uiteindelijk ter versterking van functionaliteit, comfort, effectieve ruimte. De auto combineerde geavanceerde techniek met prachtige vormgeving, sierlijk en bijna sculpturaal; geen wonder met een ontwerper die van huis uit beeldhouwer was.

De consument in die jaren ’50 in “la Republique” was wellicht vaderlandslievend, vive la France. De toon was positief, er was geloof in vooruitgang, optimisme, vertrouwen in de kracht van Frankrijk. De welvaart groeide. Ik was kortgeleden in het Dior-museum in Parijs. In de woorden van Dior en vooral van zijn creaties vind je vergelijkbare energie en inspiratie terug. Dior deed het met exclusieve kledingontwerpen maar ook met de “pret a porter” collecties voor de gewone (iets gewonere) man, pardon vrouw. De DS past in een tijdsbeeld, past in de hang naar schoonheid, vooruitgang; het verlangen naar onderscheidend zijn, status en imago, luxe. Zo hadden wellicht de grote mannen achter die DS het zelf niet letterlijk zo bedacht: André Lefèbvre (techniek) en Flaminio Bertoni (koetsontwerp).

Frankrijk was in de naoorlogse jaren zeker niet uniek. In veel landen was sprake van een sterk herstel na die oorlog, de jaren van wederopbouw, een soort “zuinigheid met vlijt”. Er moest letterlijk veel opnieuw worden gebouwd, de bevolking groeide, welvaart steeg, consumptie nam toe. Optimisme en geloof in maakbaarheid waren een gevolg maar ook vormden ze een goede basis voor die sterke boost. In Frankrijk wordt die naoorlogse periode van zo’n 30 jaar wel aangeduid met de term “Les Trente Glorieuses”. Vaak denken wij bij dat Frankrijk uit die tijd nog aan een vooral agrarisch land, kleine dorpspleintjes, een glas wijn. Maar Frankrijk lanceerde zichzelf met een snelle ontwikkeling in allerlei sectoren: luchtvaart (Dassault, later Airbus), staal (Usinor, Arcelor), elektronica en communicatie (Thomson, Alcatel), kernenergie, defensie, en natuurlijk een grote auto-industrie met dat hele cluster van toeleveringsbedrijven eromheen: Peugeot, Renault, Citroën, Simca, Panhard.

Terug naar Bertoni en Dior: soms zijn er ontwerpen, producten die alles in zich verenigen, boven alles uitstijgen. Producten die, misschien met wat geluk en toeval, de “perfect match” vinden met de mens, met de consument, met een samenleving. Dan spreken we van een icoon. Citroën leverde zo’n icoon, Dior op zijn manier in de mode. De vrouw, vrouwelijkheid, vrouwelijke vormen in combinatie met schoonheid stonden centraal bij Dior. Citroën was bezig met la (=vrouwelijk) voiture, met vloeiende ronde sierlijke vormen. De (bij)naam was veelzeggend: la Déesse, de godin. Dior had het volgens mij niet mooier kunnen zeggen.

Ik weet niet of Dior en de ontwerpers bij Citroën elkaar kenden, ik ken niet de mening van Dior over de DS (hij overleed in 1957 dus heeft de eerste serie DS zonder meer gekend). Beiden hebben laten zien dat er zoiets is als bijna tijdloze schoonheid, 70 jaar (de DS) en bijna 80 jaar (Dior) later bestaan ze beiden nog. Chapeau.

 

Hans Groenhuijsen, 10 juni 2025.

T                06-52 58 95 85
M               hans@hansgroenhuijsen.nl
I                 https://www.hansgroenhuijsen.nl
Linked    https://www.linkedin.com/in/4fieldshansgroenhuijsen/

. Wekelijks mijn blog ontvangen? Meld je aan via “aanvraag artikelen” op
   https://www.hansgroenhuijsen.nl/inschrijven-kennisblogs/
. ©alle rechten voorbehouden Hans Groenhuijsen, 2025.
. Alle artikelen en blogs, zie: https://www.hansgroenhuijsen.nl/4-fields/ over mobiliteit, “the car of the future”,
  design en schoonheid.
. Afbeeldingen: Pixabay