het wordt tijd dat….

Terug naar die overheid en politiek. Tijd dat daar wordt opgetreden. Zeggen waar het op staat, zien dat draagvlak iets anders is dan het iedereen naar de zin maken, conflictvermijding, de volgende verkiezingsuitslag. Weg met een beetje reactief gerommel, imago boven de waarheid, gebrek aan verbeelding, met de oude netwerken, met (die contra)experts die onderdeel zijn van de bubbel en niet met inhoud maar met vorm bezig zijn. Doen wat goed is voor het land  voor de wereld en die ruim 17 miljoen of 8 miljard mensen, accepteren dat elke maatregel nu pijn doet voor sommigen,  maar niets doen tot de ultieme pijn leidt voor velen, nu en op termijn : leiden, sturen, afdwingen (verbieden en gebieden). Dat alles “gehoord hebbende de beraadslagingen, gelezen hebbend de 5 meter rapporten en adviezen”. Overheid en politiek kunnen niet volstaan met een beetje corrigeren als de markt faalt, en wat leuke voorwaarden scheppen. De markt repareren als het systeem faalt werkt niet.

Terugkijken en vooruitkijken.

Het wordt tijd dat we ophouden met terug te kijken naar hoe het was en volgens sommigen zou moeten blijven. We moeten een keer stoppen met allerlei schijntegenstellingen te cultiveren; alsof zij daar in de stad niet begrijpen wat er op het platteland gebeurt (vergetend dat het platteland misschien die stad niet begrijpt, en daar kwade geesten vermoedt die het slechtste voor hebben met zij daar van de huppelende koeien, gezellig knorrende varkens etc.). Voor romantiek en restauratie van wat ooit was is geen tijd.
Veel is veranderlijk, veel moet veranderen. Wat plechtig en fier overeind moet blijven zijn de waarden die er echt toe doen : vrijheid, democratie, de rechtsstaat, gelijkheid. Dat is makkelijk gezegd maar moeilijk om aan vast te houden. Vooral op het moment dat we ons realiseren dat dit niet alleen gaat over het hier en nu en over ons, terwijl  we ons nog mogen verheugen in die hogere waarden, ons tegoed doen aan de welvaart en speler zijn op die ooit perfecte markt. Maar het gaat om mensen die niet aan tafel zitten, niet de zegeningen ervaren van de vrije markt, elders in de wereld en in toekomstige generaties, om mensen voor wie al die fundamentele waarden dreigen te vervliegen. Terugkijken en leren van dat verleden is nuttig; vooruitkijken, met visie denken en doen is een must. Menig politicus heeft moeite met dat terugkijken (actieve herinnering) en dat vooruitkijken (de visie en de olifant).

Lang leve de markt.

Goed dus: die vrije markt, vraag en aanbod.  In een aantal opzichten een redelijk functionerend mechanisme.  Maar het is een mythe dat bedrijven (alleen maar) waarde creëren;  zij onttrekken ook waarde. Op zijn minst is er een goede marktmeester nodig (dat vinden we al heel lang, de overheid dus, de politiek). Je kunt vraagtekens zetten bij de capaciteit van de politiek om goed en tijdig in te grijpen; het doel verdwijnt al snel achter de horizon, maatregelen worden richtingloze compromissen, uitstelgedrag viert hoogtij, we rommelen lekker verder.
Maar al langer zien we dat een overheid een sterkere en actievere partij kan worden, initieert, investeert, stuurt. De overheid borgt (letterlijk) gezonde competitie, waarborgt investeringen die waarde genereren, doet zelf gericht investeringen. Geen communistische heilstaat maar ook geen rauwe klassieke (on)volkomen markt. De definitie van productiviteit (namelijk als er een prijs voor is betaald), is minder relevant, net als de keerzijde, een net zo domme definitie : iets waar geen prijs voor is betaald, is niet productief. Kort door de bocht : prijs is wat je betaalt, waarde is wat je krijgt. En dat leidt tot de vraag wie dan die prijs ontvangt, wie die waarde creëert en wie waarde vernietigt.

Een economie met een missie.

Mazzucato (en vele anderen) bepleit een Mission Economy, een samenleving met een duidelijke missie, die de basis vormt voor een samenhangende reeks beslissingen, acties, investeringen en innovaties. Inderdaad bruggen bouwend, combinaties makend van markt en overheid, van individu en samenleving, van welvaart en welzijn, van het Hier en Daar en van het Nu en Later. Zij haalt het voorbeeld aan van het Apollo-project, het grote ruimtevaartprogramma in Amerika. Een bundeling van optimisme, innovatie, kracht, oneindige middelen, politiek en prestige, een ongelofelijke boost voor de economie, voor de industrie. En succesvol, althans als we het succes afmeten aan Kennedy’s belofte in mei 1961:  I believe that this nation should commit itself to achieving the goal, before this decade is out, of landing a man on the moon and returning him safely to the Earth”. En zo’n 8 jaar later de verlossende woorden van Neil Armstrong: “small step for a man, a giant leap for mankind”. Ik geef het toe : ronkend proza, dramatiek, effectbejag, maar het staat bij velen in het geheugen gegrift: een man, een visie, een entourage, en een verhaal.

Een misschien onmogelijke opgave om rondom de grote vraagstukken die ons vandaag bezig houden zo’n inspirerende missie te bedenken en vorm te geven; daarvoor zijn de problemen bijna te groot, te lastig en vervelend. Ik kan me niet herinneren dat, kijkend en luisterend naar de Nederlandse politiek (en politici in veel andere landen), ooit nog het kippenvel op mijn armen stond, zoals destijds in juli 1969. Kennedy sprak over “a man returning safely to the earth”.  Ruim 50 jaar later moeten we constateren dat die aarde zelf niet meer zo safe is, bedreigd wordt. Misschien is die maan wel een veiliger plek inmiddels.

Hans Groenhuijsen, 5.11.2022

Wat andere blogs:

https://www.hansgroenhuijsen.nl/4-fields/panacee-all-in-one-solution/
https://www.hansgroenhuijsen.nl/4-fields/to-grow-or-not-to-grow-that-is-the-question/
https://www.hansgroenhuijsen.nl/4-fields/probleem-en-systeem-oplossing-en-verlossing/
https://www.hansgroenhuijsen.nl/4-fields/over-klimaatprofeten-doemdenkers-dagdromers-
believers-en-ontkenners/
https://www.hansgroenhuijsen.nl/4-fields/klimaat-energie-mobiliteit-alles-heeft-met-alles-te-
maken/
https://www.hansgroenhuijsen.nl/4-fields/over-autos-en-koeien-over-co2-en-n2/
https://www.hansgroenhuijsen.nl/4-fields/stikstof-ga-je-mee-trekkers-kiekn/

. Alle artikelen en blogs , zie: https://www.hansgroenhuijsen.nl/4-fields/

. wekelijks mijn blog ontvangen ? Meld je aan  via “aanvraag artikelen” op
https://www.hansgroenhuijsen.nl/inschrijven-kennisblogs/

. ©alle rechten voorbehouden Hans Groenhuijsen, 2022.

T                06-52 58 95 85
M              hans@hansgroenhuijsen.nl
I                 https://www.hansgroenhuijsen.nl
Link           https://www.linkedin.com/in/4fieldshansgroenhuijsen/