Lightyear “seven- year itch”, 2016-2022.

In de afgelopen weken kwam er een (voorlopig?) einde aan het Lightyear-avontuur. Begonnen in 2016 met een droom over het ontwikkelen van een auto op zonne-energie. Een logische gedachte vanuit het simpele feit dat als we alle zonne-energie die onze aardbol bereikt zouden kunnen benutten, we geen energie- en klimaatprobleem meer zouden hebben. De naam “Lightyear” verwees naar die zon als bron van  energie, en het onderstreepte de ambitie om ooit met alle solar aangedreven auto’s een afstand af te leggen van 1 lichtjaar(heel veel dus, 9,5 biljard km. = 9500 miljard).  De woordspelingen lagen recent erg voor de hand. Het licht ging uit bij Lightyear, de zon ging onder etc. Wat gebeurde er ? We kennen zo’n beetje de feiten maar wat veroorzaakte nu de teloorgang van deze Eindhoven-Helmond start-up ?  Veel vragen, voorlopig een mix van antwoorden en hypotheses.

Het bedrijf begon rond 2016 met de droom om die zonne-auto te gaan  bouwen, voortbordurend op die challenger races met zonneauto’s, de World Solar Challenge. De jonge onderneming ging aan de slag om support te verwerven, financiering te regelen, te onderzoeken en ontwikkelen, partnerships aan te gaan etc.  Vervolgens kon de komst van de Lightyear 1 worden aangekondigd met een voorlopig prijskaartje van 150.000 euro. De auto, of misschien nog meer het concept, werd enthousiast ontvangen. Daarna blijft de auto in beeld, wordt bijna gehyped af en toe, maar productie blijft uit. Uiteindelijk wordt de productie aangekondigd van een eerste serie van bijna 1000 stuks, in samenwerking met Valmet Finland. Het prijskaartje laat inmiddels 250.000 euro zien. Ook wordt alvast een volgend model aangekondigd, de Lightyear 2; een kleinere eenvoudige en vooral ook goedkopere versie van rond de 40.000 euro. Valmet gaat van start, en de model 2 wordt inmiddels voorlopig besteld door Leaseplan, Arval en MyWheels, ruim 20.000 stuks. We zitten nu eind 2022/begin 2023.. En dan is het plotseling (?) gedaan.

Het verhaal.

Vanaf dag 1 was dit verhaal sterk en overtuigend: een heldere visie, de zon als energiebron, een compleet nieuw autoconcept, een jong team met bewezen talenten. Het symbool Lightyear was sterk gekozen; de claim van het bedrijf richting schoner, duurzamer etc. stond als een huis. Het verhaal van de Solar Challenge gaf een flinke steun in de rug. Het initiatief kreeg in brede kring waardering en bewondering. De Lightyear 1 was echt een andere (betere?) auto dan de inmiddels conventionele elektrische auto’s. Risico bij een dergelijke story is dat het op enig moment ongeveer het fundament moet vormen voor een heel bedrijf. Sterk geloof in eigen kunnen en succes, de maatschappelijke impact die de auto werd toegedicht, het beeld van een jong dynamisch topteam in de belangrijkste haven van Nederland(Brainport, belangrijker dan Port of Rotterdam en Schiphol airport) , het werd een verhaal om verliefd op te worden en te blijven. Met het risico dat andere aspecten in de bedrijfsvoering wat onderbelicht bleven; liefde maakt soms blind.

De visie.

Het lijken kleine verschillen, maar wat ben je eigenlijk als bedrijf ? Ben je de grote innovator, de speler die de markt gaat opschudden ? Maar wie is bereid daarvoor te betalen ? Ben je een vooraanstaande R&D club die mooie dingen bedenkt en te gelde weet te maken (patenten, licenties etc.) ? ben je een speler die kennis toepast, omzet in een nieuw product ? En is dat product een variatie op/verbetering van bestaande conventionele producten, of is het echt een doorbraak ? Of ben je een hoogwaardige “jobber” die auto’s maakt, in elkaar schroeft ?

 De identiteit : Start of scale ?

Het lijkt een theoretische vraag maar het is een fundamentele : ben je een start up of ben je een scale up? Elk model heeft zijn eigen specifieke karakteristieken. Vraag is waar Lightyear nu stond in dit dilemma.
Een start up is nog bezig met experiment (en dus mislukken), met een naderend tot nul funding, met een klein teem waarin ieder een breed takenpakket heeft, grote risico’s worden nog gemeden, organisatie en systemen zijn “losjes”, management is klein en boven op de bal, er wordt gezocht naar een schaalbaar model. Soms blijft een start-up hangen in een continu proces van verbeteren. Daarbij geldt een oude gezegde: (streven naar) perfectie is soms je grootste vijand. Een scale-up  heeft een min of meer bewezen product en technologie,  sterker en meer gedegen funding, rollen en verantwoordelijkheden worden beter verdeeld en afgebakend, risico’s kunnen wat omhoog, de organisatie wordt wat strakker, de focus is op (sterke) groei.

Van belang is dat je duidelijk kiest en een transitie markeert en bewaakt. Per model of fase is het vooral zaak om consistent te zijn op alle dimensies. In de praktijk zal een bedrijf vaak een mengvorm laten zien van start en scale, maar dat moet niet te lang duren. Dat leidt tot verwarring, verkeerde en conflicterende beslissingen en prioriteiten, een zwalkende koers. Daarbij is het nuttig om te blijven valideren of je op de goede weg bent met beschikbare technologie, met kennis en kunde, ondernemerschap, partnerships en een kring van supporters. Deze factoren combinerend met toegang tot kapitaal, tot talent, en uiteindelijk tot de markt, maken of breken succes. In de besturing (management, commissarissen, adviseurs) moet voldoende kwaliteit aanwezig zijn met de nodige flexibiliteit, snelheid van handelen, het vermogen om grote klappen op te vangen en harde beslissingen te nemen, de capaciteit om veel tegengestelde belangen (en een vaak complexe aandeelhouders c.q. financieringsstructuur) te managen.

Tot slot (volgende week deel 2).

Een mooi plan, een mooi verhaal, een interessante auto etc. maar het lukte niet. Is er een weg, een route hierna voor Lightyear ? We gaan het zien. Terugkijken biedt inzicht, is een basis voor uitzicht. De zon ging onder, maar komt met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid ook weer op; hopelijk ook voor Lightyear. Wie weet herrijzend uit de as, zoals de mythische Phoenix.

Hans Groenhuijsen, 3  februari 2023.

In deel 2 op 7.2.2023  aandacht voor : financials, productie/operations, concurrenten, consumenten en Pixar’s Lightyear.

. Alle artikelen en blogs , zie: https://www.hansgroenhuijsen.nl/4-fields/

. wekelijks mijn blog ontvangen ? Meld je aan  via “aanvraag artikelen” op
https://www.hansgroenhuijsen.nl/inschrijven-kennisblogs/

. ©alle rechten voorbehouden Hans Groenhuijsen, 2023.

Logo  Lightyear: www.cartype.com

T                06-52 58 95 85
M              hans@hansgroenhuijsen.nl
I                 https://www.hansgroenhuijsen.nl
Link           https://www.linkedin.com/in/4fieldshansgroenhuijsen/