Klimaat : verzekeren wordt een kunst, deel 2. |

Risico = Kans x Effect ? Zo eenvoudig was het niet en is het niet. Klimaat (maar even de verzamelnaam voor alles wat met klimaat en de gevolgen van klimaatverandering te maken heeft), maakt het sommetje lastiger. Klimaat brengt veel ONZEKERheid, dus zou je veronderstellen dat verZEKERaars een mooie toekomst hebben. Maar dat vraagt om veel inspanning van alle spelers.

Wat doe je eraan ?

Voor de samenleving ligt het huiswerk voor de hand, hoe lastig ook. Even los van de details (wat, hoe snel, waar, wie) moeten we problemen als het klimaat te lijf. Deels ligt dat in preventieve maatregelen die concrete schade moeten voorkomen of reduceren, waarbij we min of meer op de koop toenemen dat het klimaatprobleem als zodanig blijft bestaan, maar we beschermen ons tegen de ellende die het veroorzaakt. Deels ligt dat op het vlak van ingrijpender meer structurele maatregelen die klimaatverandering zelf, aantasting van biodiversiteit etc. moeten gaan voorkomen. Zeker dat laatste is een opdracht voor de wereld : overheden, boeren, burgers en buitenlui, bedrijfsleven. De verzekeraar heeft natuurlijk de traditionele gereedschapskist. Voorwaarden kunnen worden aangepast, eigen risico/behoud kan variëren, er kunnen risico’s e.d. geheel of gedeeltelijk worden uitgesloten. Buffers worden aangepast, rekensommen/analyses/voorspellingen worden aangescherpt. Spreiding en herverzekering liggen voor de hand. Probleem hierbij is dat klimaat-gerelateerd het aantal schadegevallen vrij gering is, de “pool” is dus klein, de variatie groot en de voorspelbaarheid laag, de impact bovendien erg onzeker. De markt werkt niet echt perfect : als kosten en schade toenemen, zou het prijswapen moeten werken. Hogere premies zouden de klant tot andere gedrag moeten verleiden, maar het is de vraag of dit mechanisme wel werkt. Niet accepteren is een oplossing maar is voor zowel verzekeraar als verzekeringnemer een lastige, en lost het grotere vraagstuk niet op.

Meer en meer zal de deskundigheid van verzekeraars gecombineerd moeten worden met kennis : onderling tussen verzekeraars maar ook van de overheid, economische sectoren, klimaatdeskundigen, meteorologen. Data zijn cruciaal en met breedte en diepgang dan tot nu toe. Toepassing van data wordt nog belangrijker in de waardering van risico’s, in meer macro- en meso-scenario’s. Daar waar onze wereld een steeds complexer systeem wordt, met veel relaties tussen een diversiteit aan variabelen, ligt een vertaling daarvan in systemen voor de hand. Nogmaals, de wereld wordt complexer, alles hangt met alles samen, effecten en risico’s cumuleren, of nemen zelfs exponentieel toe. Bij acceptatie van risico’s, de beoordeling ervan, kunnen data rondom de te verzekeren bedrijven/objecten binnen een systeem worden getest en gewaardeerd. Bedrijven kunnen in een nog vroeger stadium bij het nemen van strategische en investeringsbeslissingen worden geadviseerd op basis van systemen en gerichte scenario-ontwikkeling. Bredere advisering ligt voor de hand van klanten over verzekering, over de te verzekeren risico’s en objecten, over keuzes die een ondernemer daarin maakt. Klantrelatie en klantbediening worden nog belangrijker. Data en digital kan je niet alleen gebruiken bij inschatting van risico’s, performance meting, evaluatie en analyses; maar ook bij acute dreiging. Samenwerking is hier in ontwikkeling: snelle en tijdige en toegankelijke berichtgeving over dreiging en over de maatregelen die men kan treffen, preventief dus. De schatting is dat we met preventie (langere termijn en dus ook acuut/alert) 25 tot 50% kunnen reduceren in schade.

Preventie is logischerwijs een aandachtspunt. Ander gedrag van zowel onderneming als van de verzekeraar zelf ligt voor de hand: actievere rol in verduurzaming, in de realisatie van SDG’s, nog betere verslaglegging daarover, waar nodig aanpassingen in producten en in processen, verbetering van buffers/voorzieningen, veranderingen in beleid t.a.v. investeringen resp. beleggingen.

Zoals altijd zijn er, waar bedreigingen zijn, ook kansen. We kunnen ervan uitgaan dat de grote vraagstukken zoals klimaat veel vergen in aanpassingen, veranderen, inleveren wellicht. Maar die veranderingen en de investeringen die daarmee gepaard gaan zijn groot. Nieuwe spelers komen op in de bouw, mobiliteit, infrastructuur, en digitalisering, maar ook in productie, logistiek, energie (solar, wind, waterstof als drager) Bestaande bedrijven zullen een andere koers moeten gaan volgen : schoner, duurzamer, minder of geen CO2, innovatiever, minder of andere assets, andere organisatievormen en andere werknemers. Bedenk dat het niet alleen gaat over directe materiele schade, maar ook over bedrijfscontinuïteit, over assets en investeringen, over mensen, ongevallen employee benefits, over hele supply chains, over transport en mobiliteit. Aansprakelijkheid is key, van de verzekeraar, van haar klanten (op producten, op eigen gedrag en performance m.b.t. klimaat).

En er ontstaan ook nieuwe risico’s, denk aan : zonnepanelen maar ook hagel/stormschade, denk aan verdroging van de bodem met effecten voor de landbouw maar ook voor verzakking e.d. van panden, betere benutting en beheer van water, nieuwerisico’s in infrastructuur (energieopwekking en distributie). Er ontstaat dus ruimte voor andere producten en services.

Wat maakt het lastig ?

Voordat je het weet, wordt een discussie over risico’s weer een technische bijna rekenkundige exercitie, welke los staat van de omgeving in brede zin, van de grote klimaatvraagstukken.
Vanuit “het is allemaal moeilijk en onvoorspelbaar” verzuimen we in actie te komen, vergeten we risico’s echt te mitigeren, en gaan we de bekende put dempen als het kalf is verdronken (of erger nog:
we laten die put en er verdrinkt weer een kalf).
We lijken te vergeten dat klimaatverandering (of zeg maar gewoon schade) een tricky proces is.
Het is, deels, onomkeerbaar en het verloopt exponentieel. Complexiteit (samenhang met allerlei andere variabelen in natuur, economie, menselijk gedrag etc.) maakt dit proces een veelkoppig monster: waar en wanneer en hoe het toeslaat en in welke frequentie is moeilijk te benaderen. Afgeleide hierbij is dat we met cumulatie van risico’s steeds meer concentratie/vermeerdering zien in de waarde van gebouwen, infra, industrie.
Preventie gaat niet (alleen) over het direct voorkomen van concrete schades, maar gaat over een andere inrichting van de wereld (dat klinkt nogal theatraal) : gedrag kan en moet anders, sommige dingen moeten minder of niet. Transitie kost veel tijd en geld; we staan al op achterstand en leven een beetje op de pof.
Verzekeraars moeten op verschillende borden schaken. Ze moeten hun eigen tent op orde brengen (duurzaam, ESG enz.). Ze moeten in hun activa, asset management, gaan opletten, scherper gaan kiezen. En ze moeten in hun relatie tot de klant en zijn portefeuille kritischer worden, de klant tot ander gedrag bewegen. Lijkend op de ”scope 1 and 2 and 3” bij CO2- emissies, moeten verzekeraars letten op hun eigen interne gedrag, op dat van hun directe leveranciers van bijvoorbeeld energie, en op emissies uit andere bronnen die niet onder controle staan van het bedrijf maar wel zijn gerelateerd aan de activiteiten, kort gezegd de supply chain, de klanten.
De overheid (c.q. controlerende toezichthoudende instanties) zal zich een andere actievere rol moeten aanmeten, en niet (alleen) als een soort “insurer of last resort” : initiërend, kaders ontwikkelend richting verzekeraars en verzekerden (bedrijf of consument) om de tent leefbaar te houden, risico’s te matigen. Alle partijen kunnen (moeten ?) overwegen om naar een nieuwe balans te komen tussen : generiek en maatwerk/differentiatie, risks & rewards, verdeling van risico’s en het dragen van de gevolgen daarvan (schadelast), het collectief en het individu, en tot slot het beladen woord “solidariteit”. Die solidariteit heeft niet alleen betrekking op die ene verzekeringsportefeuille, en zelfs niet op dat ene land of regio maar draagt verder. En daarmee zijn we bij de achilleshiel van het klimaatvraagstuk : zijn we alleen voor onszelf bezig, hier en nu ? Of raakt het aan mensen daar elders in de wereld, aan toekomstige generaties ?

Verzekeren is wel leuk….. en vooral ook nuttig.

Hans Groenhuijsen, 13 juli 2023.

Bronnen o.a. :

https://www2.deloitte.com/nl/nl/pages/financial-services/articles/nederlandse-verzekeraars-in-strijd-tegen-klimaatverandering.html

https://www.verzekeraars.nl/verzekeringsthemas/klimaatbestendig-nederland/klimaat

https://www.theguardian.com/environment/2019/mar/21/climate-change-could-make-insurance-too-expensive-for-ordinary-people-report

https://www.bcg.com/publications/2022/net-zero-insurance-companies-transformation

https://www.swissre.com/risk-knowledge/building-societal-resilience/growing-risk-insurance-industry-crucial-role.html

https://www.oliverwyman.com/our-expertise/insights/2022/oct/from-climate-risk-in-insurance-to-opportunity.html

https://www.allianz-trade.com/en_global/news-insights/economic-insights/Impact-underwriting-sustainable-insurance-as-an-opportunity-for-society-and-business.html

https://www.bloomberg.com/news/articles/2023-01-24/climate-is-forcing-the-most-risk-aware-industry-to-reinvent-itself

https://www.munichre.com/en/risks/climate-change.html