R = (K) x (E) ?
Risico = Kans x Effect ?
Zo eenvoudig was het niet en is het niet. Klimaat (maar even de verzamelnaam voor alles wat met klimaat en de gevolgen van klimaatverandering te maken heeft),
maakt het sommetje lastiger. Klimaat brengt veel ONZEKERheid, dus zou je veronderstellen dat verZEKERaars een mooie toekomst hebben.
Klimaat-gerelateerde schade vliegt uit de bocht : het bedrag stijgt snel, en de voorspelbaarheid neemt af, variatie neemt toe. In 2020 was de klimaat gerelateerde schade wereldwijd 190 miljard waarvan 81 voor rekening van verzekeraars. In 2022 lag dit op 284 miljard waarvan 132 miljard gedekt door verzekeraars. Nederland doet lekker mee; in 2020 lag het volume op bijna 300 miljoen. De wateroverlast Limburg in 2021 werd aanvankelijk ingeschat op 500 miljoen maar begin 2023 stond de teller lager op 383 miljoen, een fors bedrag niettemin.
Ik kan het niet laten om even een vergelijking te maken ter relativering: In 2020 bedroeg het wereldwijde totale premie-inkomen van verzekeraars 6,2 biljoen (6200 miljard), in assets (assets under management) een veelvoud van dat bedrag. In datzelfde jaar waren we op een ander front bezig met ons in te dekken tegen ellende en risico; de wereldwijde defensie slokte ongeveer 2 biljoen op (USA als koploper met bijna 700 miljard, Nederland deed in dat jaar ruim 10,5 miljard). Kort : verdedigen is ons wel wat waard en wordt uiteraard gezien als een collectieve plicht, een zaak voor de overheid. Maar geldt dat ook voor klimaatrisico’s ?
Wat is klimaat-gerelateerde schade ?
Neem nu de overlast in Limburg. De directe oorzaak was een overvloedige regen, in de betreffende regio zelf, maar vooral ook elders, meer stroomopwaarts zou je kunnen zeggen. Het is niet scherp af te bakenen in hoeverre dit is veroorzaakt door het klimaatprobleem (de hele serie: opwarming, luchtstromen, uitdroging versus overvloed etc.); het lijkt logisch hier een verband te suggereren, maar dat verband is dan overal en nergens van invloed, is dus niet echt onderscheidend en daarmee moeilijk als (belangrijkste) oorzaak aan te merken. Het klimaatprobleem is wel aan te merken als een factor van belang, de kans op ellende vergrotend, de impact versterkend.
Voor een deel is de klimaat-gerelateerde schade te herleiden tot menselijk handelen, tot keuzes die we maken : benutting en functie van landbouwgronden, het veranderen/kanaliseren van de loop van natuurlijke waterhoeveelheden, de bebouwing van gebieden waarvan we (achteraf) moeten stellen dat die als gevarenzone moeten worden aangemerkt. We blijven consumeren, produceren, blijven autorijden en vliegen etc. En op een hoger abstractieniveau menselijk handelen dat leidt tot negatieve effecten als vervuiling, opwarming, structurele klimaatverandering.
Risico gaat niet alleen over de fysieke, tastbare, risico’s, maar ook over bedrijfsschade en aansprakelijkheid van de verzekeringnemer (met name in B2B omgeving). Door de ingrijpende veranderingen in de samenleving, de economie, kunnen klanten uiteraard in problemen komen. Ze slagen er niet in mee te gaan in die veranderingen, verliezen de aansluiting. Er ontstaan afzetproblemen maar ook herwaarderingsproblemen van activa. De transitie zet veel in beweging.
Kort door de bocht.
We hebben de normale natuurverschijnselen die ons schade berokkenen. We hebben een wereld die door klimaatverandering (en nog wat andere issues) wordt aangetast en regelmatig toeslaat met “kleinere, tijdelijke, lokale” incidenten. We hebben diezelfde wereld die, door alle problemen, steeds meer structureel verandert, en dus grotere structurelere incidenten veroorzaakt. En dan hebben we nog de grote systeemverandering waarin problemen meer en meer samenhangen, elkaar verder versterken, tot zelfs voorbij het punt van “geen weg terug; we hebben niet alleen een klimaatvraagstuk, maar het gaat over leefbaarheid, gezondheid, overleving. De mens past enige bescheidenheid. We kunnen de wereld om ons heen veranderen, vernietigen, verbeteren, maarde planeet kan zonder ons. Zoals David Attenborough al zei, ogenschijnlijk relativerend maar met een duidelijke boodschap (how utterly British) : de planeet aarde overleeft, voor de mensheid staat dat nog te bezien.
Daarmee ligt het probleem op het bord bij een aantal partijen, maar niet langer met de traagheid en vrijblijvendheid die we vervolgens vaak zien. Consumenten moeten zich verantwoordelijker gaan gedragen, bedrijven moeten dat zeer zeker. Verzekeraars moeten aan de bak en tot slot de overheid. Een complex spel, dat nog lastiger wordt omdat we dit ook nog eens internationaal moeten aanvliegen. Het gaat over betaalbaarheid, over verzekerbaarheid maar ook over verzekeringsplicht, over verplichtingen t.a.v. preventie en duurzaam herstel, over buffers, over beleggingsbeleid. En het gaat over voorwaarden, acceptatie, premiestelling inclusief calamiteitenvoorzieningen. De overheid heeft een plicht tot bescherming van haar burgers, maar dat veronderstelt verantwoord gedrag van die burger, uit vrije wil of opgelegd.
In een volgend deel, later deze week: wat doe je eraan ? en waarom is het zo lastig ?
Hans Groenhuijsen, 10 juli 2023.
Bronnen o.a. :
https://www.verzekeraars.nl/verzekeringsthemas/klimaatbestendig-nederland/klimaat
https://www.bcg.com/publications/2022/net-zero-insurance-companies-transformation
https://www.munichre.com/en/risks/climate-change.html
over de Schademiddag op 7 juni 2023, Verbond van Verzekeraars:
https://verbondvanverze.m3.mailplus.nl/archief/mailing-548384.html
https://www.amweb.nl/141588/baeten-asr-ziet-moment-naderen-waarop-klimaatschade-een-overheidstaak-wordt
Artikelen over klimaat, een betere wereld:
https://www.hansgroenhuijsen.nl/category/4fields/de-toekomst-een-betere-wereld/
. Alle artikelen en blogs , zie: https://www.hansgroenhuijsen.nl/4-fields/
. wekelijks mijn blog ontvangen ? Meld je aan via “aanvraag artikelen” op
https://www.hansgroenhuijsen.nl/inschrijven-kennisblogs/
. ©alle rechten voorbehouden Hans Groenhuijsen, 2023.
T 06-52 58 95 85
M hans@hansgroenhuijsen.nl
I https://www.hansgroenhuijsen.nl
Link https://www.linkedin.com/in/4fieldshansgroenhuijsen/