Uitgaven aan klimaat: geld verbranden, serieus investeren, of verzekeren?

1.       Kosten.

Bij alle maatregelen rondom het klimaatakkoord wordt direct gesproken over de torenhoge kosten ervan. Het lijkt een beetje gegoochel met woorden, een leuke semantische discussie; maar het is relevant om een onderscheid te maken tussen kosten, investeringen en premie. Het woord “kosten” suggereert op zijn minst dat je het geld uitgeeft en dan is het weg.
Klimaatsceptici zijn er daarbij van overtuigd dat het geld niet alleen weg is, maar vooral weggegooid is; “jammer, het leidde tot niets, het is verbrand ter vervulling van dromen van groene types, ter bestrijding van een spookbeeld, ter meerdere eer en glorie van de wereldverbeteraars en hun portemonnee”.

2.       Investeren.

We kunnen de uitgaven ook zien als investering. We investeren in de toekomst, in een betere wereld. En we investeren in de zin dat we nu geld uitgeven dat op termijn (soms een kwestie van een paar jaar, soms echt op lange termijn) in financiële zin  rendement oplevert. Er ontstaat nieuwe economische activiteit in de industrie, de machinebouw, de chemie, de energiesector, de bouw, de agrarische sector, de mobiliteit, de high tech etc. Er ontstaan voordelen in de vorm van efficiency verbetering, minder energieverspilling, cross-sectorale oplossingen, nieuwe business modellen.

3.       Verzekeringspremie.

Je zou ook kunnen zeggen dat het gaat om een risicopremie, een verzekeringspremie. Een eenvoudige verzekeringswet luidt: R= K *E. Het risico is de kans dat iets gebeurt maal het effect van die gebeurtenis (de schade). Alweer die sceptici: de kans is nihil, een beetje opwarming hoort er bij. Het effect is betrekkelijk gering. Als het niet gering is, dan vinden we er wel wat op. Oude Hollandse gezegden zijn hier van toepassing:  “Komt tijd, komt raad”, “wie dan leeft, dan zorgt”, of het bijna bijbelse gezegde: “als de nood het hoogst is, dan is de redding (of verlossing) nabij”.

Inmiddels wordt door de sceptici ook met groot gemak Darwin van stal gehaald. Mocht het dan toch een tikje (te) warm worden, dan passen we ons wel aan. Een nogal simplistische interpretatie van “the survival of the fittest” en een ontkenning van de factor tijd in Darwin’s theorie: dat aanpassen lukt wel misschien, maar vergt grenzeloos veel tijd en uiteindelijk ingrijpende verandering. Terug naar die premie. We weten nog steeds niet exact hoe snel die opwarming gaat, en wat dan precies de gevolgen daarvan zijn. Anders gezegd: de impact (de letter E dus van Effect) is niet haarscherp, maar is aanzienlijk. De gevolgen voor welzijn en welvaart, leefbaarheid, en het complete ecosysteem zijn groot (of zelfs dramatisch), de gevolgen in materiële en financiële zin zijn substantieel.

De kans (de letter K inderdaad) is eigenlijk ook lastig: de kans waarop precies? Maar ik waag me aan de uitspraak dat de kans op een serieuze opwarming nadert tot 100%.
De calculerende fijnproever zal hier overigens tegenin brengen dat die opwarming dan nauwkeurig moet worden gedefinieerd in graden (tot 3 posities achter de komma).
Het sommetje leidt dan al met al tot een serieus risico: een hoge Kans  X een groot Effect = een hoog Risico.
In dat licht bezien, moeten we bereid zijn om dan maar te investeren, de premie te betalen, en die betaal je vooraf; een brandend huis kan je niet verzekeren.

4.       Wat zijn dan de baten?

Dat lijkt simpel maar is lastig. Met die premie (of investeringen) moeten kans en effect sterk worden gereduceerd. Baten (materieel en anderszins) liggen dan in het voorkomen/reduceren van die ongewenste situatie.  Er zijn nog meer baten, een soort spin offs van alle maatregelen die we nemen en de investeringen die we doen: we creëren er welvaart mee, we verhogen ons welzijn, we scheppen werkgelegenheid, maken een betere wereld. Tegenstanders zullen roepen dat we met al die biljoenen veel mooiere dingen kunnen doen, betere investeringen kunnen doen met een hoger rendement, onze koopkracht en materiele welvaart op peil kunnen houden en sterk kunnen verhogen. Eerlijk is eerlijk, daar hebben ze een punt.

Met die kosten en baten (meer hierover in een volgende blog) raken we verzeild in een complexe discussie. Die gaat over:

• wat zijn de kosten en baten in de 2 scenario’s: de opwarming te lijf gaan of niets doen.
• wie betaalt de kosten en wie ontvangt de baten
• gaat het over ons in Nederland? over Europa? over de wereld?
  een nieuwe dimensie dus in de discussie over “wij en zij daar”, over uitsluiting, over denken
  in termen van je eigen achtertuin
• gaat het over kosten/baten op individueel (de mens, een bedrijf, een sector) of collectief niveau?
• wanneer? gaat het over de komende 20-30 jaar of over de lange termijn, toekomstige generaties?
• veranderen de kosten en baten naarmate we sneller of juist trager acteren?

De verschillen van mening zijn groot. Een klimaat houden we wel (goed of slecht), een akkoord is nog ver weg, en de klok tikt verder.

oktober 2018.