Het Covid-virus is mobiel, de mens is dat ook.

Virussen reizen in een flits over de hele wereld, vooral omdat wij mensen dat ook doen. Dus beperken we ons in het aantal bewegingen, houden we afstand, blijven we thuis. Wat doet dat met die veelgeprezen mobiliteit ?

  1. Veel instituten, veel cijfers.

Het KiM (kennis instituut mobiliteit) aan het woord:
Nog niet zo lang geleden (in de goeie ouwe tijd, 2018) reisden we ons suf; 69%  van de reizigerskilometers ging per auto, 11% per trein, en 9% met de tweewieler. 29% van de kilometers betrof werk, 19% visite (moet altijd denken aan dat liedje van Lenny Kuhr), en 17% ging om uitgaan en sport. Vooruitkijkend naar 2040 gaf het KiM nog kort geleden aan dat we rekening moeten houden met een sterke groei in het gebruik van de auto (33%), de trein(32%) en BTM=bus/trein/metro  met 32%, en het vervoer per fiets met 4%. CPB en PBL keken ook over 2017 naar onze mobiliteit.  Woon-werk verkeer betrof toen 19% van alle “verplaatsingen” , 30% van alle kilometers, en 23% van alle reistijd.  Voor winkelen ging het om 25 en 12 en 16%. Onderwijs pakte 10 en 7 en 10%. Recreatie was goed voor 25 en 23 en 30%.

Weer het KiM maar nu over 2020. Het KiM deed begin april en begin juli 2020 onderzoek, echt gefocust dus op Corona en op ons veranderend gedrag.  44% was gestart met (of breidde uit met) thuiswerk. Begin april verwacht van 27% van deze thuiswerkers ook na Corona meer thuis te werken; dit percentage ligt begin juli al op 45%. In toenemende mate zijn deze thuiswerkers positief over dat thuiswerken, 61% begin april en 71% begin juli.
30% is gestart (breidde uit) met vergaderen op afstand. 36 % van deze groep zegt begin april al dat zij dit ook na Corona blijven doen; dit percentage vliegt omhoog naar 60% begin juli. En 43% begin april ( en 55% begin juli) vindt ook dat deze vorm van vergaderen net zo productief is als dat ouderwetse vergaderen aan een tafel.

  1. Wat is er aan de hand ?

Om te beginnen: mensen zeggen van alles, nemen zich veel voor maar vallen toch vaak terug in oud gedrag. Maar de cijfers zijn toch indrukwekkend. We hadden kennelijk een breekijzer nodig om echt te gaan veranderen, na al dat gerommel met kantoortuinen, ophokken, papa-dagen, quasi-belangrijke sociale contacten, inspirerende werkomgevingen, en die eindeloze rituele vergaderingen  van niks naar nergens. We zijn ons gaan beseffen wat er niet goed ging en hoe het beter kan. Mooi dus, maar tegelijk zegt 60%  van al die thuiswerkende en vergaderende mensen behoefte te hebben aan meer sociale contacten. Gaan werkgevers dat regelen ? Regelen we dat zelf met collega’s ? Zoeken we die contacten op een andere manier, op andere locaties, langs andere (fysieke of virtuele) wegen ?

Ons gedrag is de afgelopen maanden sterk bepaald door overheidsmaatregelen en goed bedoelde maar niet minder dringende adviezen. Veel gedrag (thuis blijven, binnen blijven, niet reizen etc.) is dus afgedwongen, en het is maar de vraag hoe mensen gaan acteren als uiteindelijk structureel de wereld weer open gaat. Werkgevers hebben een belangrijke rol. Misschien dat er zorgen zijn over de productiviteit en inzet van al die thuiswerkers (veel meten weten dus?). Maar de voordelen zijn groot: misschien wel meer productiviteit, meer inzet, meer efficiency, minder reistijd, minder reiskosten, minder werkplekken (een alweer verouderde norm was zo’n 0,65 werkplek per fte, en er wordt nu voorzichtig gerekend met 0,35 of 0,4 werkplek per fte).
Charles Darwin zou bijna trots kunnen  zijn op ons: wat een aanpassingsvermogen.

O ja, zijn we  nu echt minder gaan reizen ? Ja zeker. Begin april was het aantal verplaatsingen afgenomen met 55%, en begin juli stond de teller op -29%. De afgelegde afstand kelderde begin april met 68%, en begin juli lag dit op -37%. Grote minnen dus, maar ook in een tijdsbestek van 3 maanden een flink herstel zou je kunnen zeggen.

  1. Covid zette de wereld op zijn kop.

Direct werd duidelijk dat mobiliteit er fundamenteel anders uit gaat zien. Mobiliteit wordt gespreid over meer  modaliteiten (vervoers-middelen), we gaan meer gespreid in de tijd reizen (buiten de spits-tijdventers),  we gaan sowieso minder bewegen (maar we gaan wel weer meer wandelen, sporten, fitnessen thuis op inmiddels weer in een sportschool), we blijven wat weg uit het OV, we gebruiken de auto minder. Verschillende reizigersgroepen (scholieren, studenten, werkenden, pret-reizigers) gedragen zich overigens verschillend.

Roland Berger gaf in mei aan dat het gebruik van verschillende vervoersmiddelen sterk verandert, een vergelijking makend tussen de voorspellingen voor Corona en de verwachting voor de periode Corona tot in 2024. Voor de auto was een groei verwacht van 7% en dat gaat naar tussen +3 en -6%. De trein leek te gaan groeien met 12% maar komt uit op tussen de +8 en -13% (wel een hele grote bandbreedte). BTM leek te gaan groeien met 9% maar blijft nu hangen tussen de +5 en -15%. En dan de fiets, die al bijna heilig was: voor Corona werd gerekend met een zeer bescheiden groei van 1%, maar voor de komende jaren koerst die fiets af op een groei tussen 0 en +4%.

  1. Het OV.

Dat OV-volume wordt vaak niet goed ingeschat. 11% aandeel in onze mobiliteit klinkt eigenlijk bescheiden. De trein is van belang voor de wat grotere afstanden, maar BTM is net zo goed cruciaal voor de lokale/regionale vervoersbewegingen, en de aansluiting op andere modaliteiten (trein, fiets, auto). Dat OV kreeg, net als de auto, flinke klappen vanaf maart. De bezettingsgraad gleed weg richting 10%, herstelde wel weer, maar bleef en blijft nog hangen. We reizen gewoon minder over het geheel genomen. De werkgelegenheid zakt (tijdelijk of structureel) weg dus minder woon-werk verkeer. We doen meer thuiswerk, meer online, hebben sociale contacten op een lager pitje gezet. Horeca, cultuur, evenementen, sport zakten weg. Er ontstond ook een angst rondom OV (vol, besmetting. Reizen, zeker ook per trein en in de spits, werd sterk afgeraden.  Het OV staat voorlopig onder druk. 28% van de OV-reizigers verwacht ook na de corona-crisis minder met OV te reizen; slechts 8% geeft aan het OV meer te gaan gebruiken. Veel mensen die de afgelopen maanden het OV links lieten liggen en overstapten naar een andere manier van vervoer, hebben het voornemen om na de crisis dat alternatief (fiets,, brommer, auto, 2 benen) te blijven gebruiken.

  1. Meer dan auto alleen…

Eerder schreef ik al over de gevolgen van Corona voor alle geledingen in de automotive wereld (zie verwijzingen onderaan):
. Minder verkoop nieuw, minder kilometers, minder onderhoud. Maar ook meer oudere auto’s,
geleidelijk meer autogebruik i.p.v. OV en dus ook weer meer onderhoud.
. Minder kilometers dus minder schades, maar ook meer oudere auto’s, onervaren automobilisten,
meer fietsers (en snel en met oudere gebruikers), meer letsel wellicht, veel dure onderdelen ?
. Een geleidelijk en gedeeltelijk herstel van woon-werk verkeer in het najaar.

Mobiliteit blijft een grote uitdaging, en vooral als die SMART moet zijn. Die strijd is nog niet gestreden, we staan pas aan het begin. Vanuit optimisme zou je kunnen zeggen dat we aan de vooravond staan van een grote doorbraak. We gaan het zien, maar  eerst nog effe Corona de wereld uit helpen.

Hans Groenhuijsen, 29 juli 2020.

 

Artikelen over Corona :
https://www.hansgroenhuijsen.nl/4-fields/deel-3-corona–fields/5622-2/

https://www.hansgroenhuijsen.nl/4-fields/deel-3-corona-corona-en-het-heden-verleden-en-de-toekomst/

https://www.hansgroenhuijsen.nl/4-fields/het-begon-met-een-vleermuis/
https://www.hansgroenhuijsen.nl/4-fields/deel-5-corona-voorspellingen-en-scenarios-papier-is-geduldig/
https://www.hansgroenhuijsen.nl/4-fields/deel-6-corona-het-mobiele-virus-de-mobiele-mens/
Artikelen over Corona en automotive:
https://www.hansgroenhuijsen.nl/4-fields/how-to-lie-with-statistics-dagkoersen-in-de-automotive/
https://www.hansgroenhuijsen.nl/4-fields/automotive-voorstelling-of-voorspelling/
https://www.hansgroenhuijsen.nl/4-fields/data-terreur-of-zinvolle-feiten-een-dashboard-voor-de-automotive/
https://www.hansgroenhuijsen.nl/4-fields/het-weerbericht-aanhoudend-zonnig-economisch-zwaar-bewolkt/
https://www.hansgroenhuijsen.nl/4-fields/data-een-dashboard-voor-de-automotive/