Verandering ? We beginnen net.

 Inmiddels zitten we ruim de 21^ste eeuw.
Alles wat die auto kenmerkte is voor een groot deel overboord: saaiheid overwon avontuur, ultieme zekerheid verdrong onzekerheid en risico, luiheid en gemak verdrongen het sportieve. De nostalgische geur van olie en leer past niet meer in dat steriele geconditioneerde interieur. Van handwerk en koetsenbouw belandden we in massaproductie met een vleugje customizing, van onderscheidend in “middle of the road” design. En ondertussen rijden we meer, bouwen meer wegen, vervuilen we meer, is die auto steeds meer een dominante factor in de economie en in ons eigen leven. Maar ook op deze punten worden in de 21^ste eeuw  de veranderingen zichtbaar. De concurrentie is sterk toegenomen, de wereld is het speelveld. Grenzen tussen landen, tussen sectoren, tussen technologieën vervagen. Spel, spelregels en spelers veranderen. Nieuwe spelers komen op de markt. Recente crises maken zichtbaar dat er grenzen zijn aan die globalisering en ongebreidelde groei.

Wetmatigheid van verandering.
Verandering kent een paar wetmatigheden :
Het aantal veranderingen neemt toe, de snelheid neemt toe, de convergentie neemt toe (veranderingen vallen samen en bundelen zich), de impact neemt exponentieel toe.
Logisch dat rondom de auto, rondom mobiliteit, verdere verandering zichtbaar wordt. Mensen zijn over het algemeen slechte waarnemers van verandering. We zien hooguit kleine afzonderlijke veranderingen (een batterijtje, een  schermpje in je dashboard, weer een leuke ADAS feature erbij), maar zien niet het grotere plaatje. Kleine veranderingen zetten samen die automotive op zijn kop. En veranderingen in de automotive  hangen samen met de grote technologische, economische en  maatschappelijke veranderingen en thema’s: mobiliteit, wonen/leven/werken, klimaat en energietransitie, van “meer” naar “minder en anders”.

Verandering is vaak moeilijk zichtbaar omdat die niet plaats vindt binnen de ons vertrouwde wereld. Vertaald  naar de economie : veranderingen ontstaan vaak een beetje aan de rand van jouw business, jouw sector. Of nog sterker, de verandering (daar is ie dan, die mooie term : disruptie) komt van buiten jouw sector en breekt als het ware in. Kijk naar de automotive waar veel technologische doorbraken komen uit de wereld van ICT,  AI etc. Vaak hebben deze “new kids on the block” niet alleen een nieuw technologie in de rugzak, maar zetten  ze ook een ander business model in,  een andere aanpak om de klant te bedienen.

Energie : van tank naar batterij.
Reductie in energieverbruik stond al langer op het actielijstje, maar komt met stip op de 1^e plaats. Na een lange aanloop vanuit het einde van de 20^ste eeuw staat de elektrische auto op het punt van doorbreken. Vanaf  2010 is de opslagcapaciteit van batterijen met zo’n 75% gedaald, de range is onderhand OK, opladen kan bijna overal, de prijs is concurrerend, en het aantal modellen neemt snel toe.

Data makes the world go round.
De hele wereld hangt van data aan elkaar; de automotive is daar geen uitzondering in. En we staan pas aan het begin. Dat is het mooie (ook bedreigende) van data : als ergens exponentiele versnelling plaats vindt in de hoeveelheid data, de breedte en diepte van de toepassingen, dan is het wel rond de auto. Alles wordt geraakt. De besturing/beheersing van de auto  gaat vanzelf; het wordt de auto tot de macht 2: we hadden al 125 jaar een auto, een ding dat zichzelf voortbeweegt, en nu wordt het een “auto-auto” een ding dat zichzelf voortbeweegt, zichzelf bestuurt, alsmaar leert van zichzelf en van anderen,  onderdeel is van de wereld eromheen.  Data en AI hebben betrekking op de bestuurder, op de interface tussen bestuurder/gebruiker en de auto, en met de grote wereld eromheen, dat beroemde Internet of Things. Het gaat over onderhoud, over verzekeren en financieren, over preventie. Steeds meer gaat het over mobiliteit  in brede zin, over de combinatie van modaliteiten, welke naadloos op elkaar aansluiten. Hoe we leven en werken (en waar en hoeveel) verandert(ook door die technologie), en dus ook onze manier van verplaatsen. Infrastructuur kan beter worden gemanaged en benut door technologie : wegen, parkeren, opladen.

De mens weer centraal.
En het frappante is : de technologie wordt steeds dominanter in en rondom de auto, maar ook steeds uniformer en meer standaard. De auto is steeds minder een “auto”noom ding en steeds meer een onderdeel van een groter systeem. De functionaliteit van de auto blijft toenemen, terwijl andere aspecten naar de achtergrond verschuiven. De noodzaak tot het bezitten van een  auto neemt verder af,  de toegankelijkheid neemt toe, het gaat om het gebruik. Met een beetje fantasie : de technologie en de hardware zijn zo vanzelfsprekend, dat we rondom auto en mobiliteit misschien weer terugkeren bij de essentie : de mens, die toevallig een uur of langer per dag iets doet met een auto, maar via die auto en vooral via zijn eigen gadgets verbonden is met de rest van de wereld. Kort door de bocht verschuift er iets: van bezit naar gebruik, van “ïk” naar “wij”, van de auto als ding op zich  naar een systeem, van autogebruik naar mobiliteit…….

Alles verandert, nu de consument nog.
Gaat dan de consument veranderen ? Vaak wordt verondersteld dat die consument niet wil en kan veranderen. Die wil lekker zijn eigen auto, zijn eigen cocon en nestgeur. Liever in de file in je eigen bak, dan bewegen in een volle(?) trein. De mens zit vast aan de bekende “wet” van Marchetti (1994) die stelt dat de mens zich nu eenmaal door de eeuwen heen zo’n 60 tot 90 minuten per dag wil verplaatsen, naar zijn jachtterrein, zijn akker, de stad of de werkplek. Marchetti suggereert zelfs dat je verplaatsen/transporteren/reizen een belangrijker verbindend principe is voor de wereld dan communicatie. De mens wordt tot dat reizen gedreven door de basale neiging om territorium te vergroten, zij het met de nodige gevaren.  En dan is daar de auto die de actieradius enorm vergroot (meer afstand)  en tegelijk de veiligheid waarborgt.  We vertalen dit altijd naar die veel geprezen vrijheid die de auto ons biedt. Dat mag zo zijn. Maar het is waarschijnlijk dat we daar als samenleving een stokje voor steken. Goed gedrag wordt beloond en uiteindelijk zal “slecht” gedrag geleidelijk worden bestraft. Als het collectieve belang dat vraagt, kent individuele vrijheid zijn grenzen. Voor de duidelijkheid : dat collectieve belang gaat niet alleen over ons hier in het heden, maar gaat over ik en wij en zij (anderen hier op deze planeet), over het nu en later, over hier en daar, over mensen en wat er verder nog leeft.

Van klassieke keten naar super platform.
Met al die turbulentie gaat er natuurlijk nog wat schuiven : de business zelf. Fabrikanten zijn al langer bezig met een transitie van staal/olie/rubber naar nieuwe materialen, nieuwe componenten, nieuwe functionaliteiten. Andere partijen komen in toenemende mate in beeld, de spelers die high tech (hardware, software, AI) leveren, de ongekroonde koningen van de digitale wereld. En we zien nieuwe autoproducenten en aanbieders van mobiliteit, met China’s streven naar marktdominantie.

Als de keten gaat bewegen, ontstaat er ook druk op de retail. Distributie eet al veel te lang een veel te groot deel op van de koek. Onherroepelijk gaat daar het mes in. De relatie met klanten verandert, de wijze van communicatie en de rol daarin van een OEM of dealer, de te leveren producten en services veranderen, de eigendom en dus de macht om te beslissen verschuiven van consument naar zakelijk. Het is de vraag of wat nu nog dealer heet, daar een antwoord op heeft, of de titel “mobiliteitsprovider” iets meer gaat inhouden dan een nieuwe of gebruikte auto, een fijn leasecontract, een beetje onderhoud, en een snelle e-bike.

Hoe ziet dan de markt er uit ? met de traditionele waardeketen ? met dealers zoals we ze nu kennen, met het onderscheid tussen merk en universeel kanaal ? hoe wordt de klant bediend, en wie is de klant ? Of zien we de gedroomde ecosystemen, platforms en snelle businessmodellen de markt domineren ?

De macht van verandering.
En zo zijn we, denken we althans, in een stroomversnelling geraakt. Enkele crises (banken, financieel, economisch), een flinke pandemie, urgente vraagstukken zoals energie en klimaat, een exponentiele groei in technologie en de potentie daarvan, rammelen aan ons wereldbeeld . Ik noemde eerder de macht van verandering: de versnelling, de convergentie, de hefboomwerking. Soms werkt dat in ons nadeel. Maar diezelfde macht kan in ons voordeel werken, alleen gaat dat niet vanzelf.  Wij moeten   in beweging komen, die auto kan dat al zelf,  zonder ons. 2010-2020 was een spannend decennium. Er wacht ons een schone taak.

 

Hans Groenhuijsen, 3 mei 2021.

Eerder verschenen in deze serie :
Geschiedenis van de automotive deel 1: 1870-1970, het begon zo simpel. | (hansgroenhuijsen.nl)

Een geschiedenis van de automotive deel 2: complexer en voller. | (hansgroenhuijsen.nl)

Voor alle blogs : 4 fields | (hansgroenhuijsen.nl)