Al eerder kwam Argyris voorbij. Het “theory” model is breed toepasbaar, op allerlei situaties, in bedrijfsleven en privé, hoogdravend strategisch en in operationele details. Hier een voorbeeld, wederom met een wat cynische ondertoon. Maar de boodschap blijft kristalhelder: er is een groot verschil tussen wat mensen zeggen dat ze (gaan) doen en wat hun leidraad is aan de ene kant en hun feitelijk gedrag en de daaraan ten grondslag liggende uitgangspunten en normen aan de andere kant. Het is daarmee een wijze en lastige les voor onderhandelaars: wat wordt er gezegd, wat zit er achter, welke belangen en percepties spelen heimelijk een rol ? waar zitten dan de aanknopingspunten om te winnen, er het maximale uit te slepen, om tot een vurig gewenst compromis te komen ? De horizontale dimensie gaat over het gedrag: wat zeg je dat je gaat doen versus datgene wat je eigenlijk doet. Op de verticale as staan de 2 onderscheiden groepen binnen een bedrijf: de managers en de medewerkers. Voor de goede waarnemer zijn beide “theories” interessant en veelzeggend, zowel t.a.v. het individu als de onderneming in zijn geheel (structuur, cultuur, samenhang, effectiviteit etc.).

Mooie voornemens.

De espoused theory laat zien hoe iemand graag zichzelf ziet of hoe hij gezien wil worden. Het moet aangeven dat er allemaal wel over nagedacht is, dat er een zekere ratio aan het handelen ten grondslag ligt. De espoused theory kan ook een richting en een verbinding aangeven, een doel dat waard is om na te streven, een platform waarop mensen (medewerkers binnen een onderneming) zich in ieder geval kunnen vinden. De espoused theory geeft vaak de kaders aan waarbinnen vervolgens wordt gecommuniceerd. Vaak zelfs geeft het de termen en bewoordingen aan waarmee in het vervolg wordt gecommuniceerd binnen de groep/de onderneming.

Hans Groenhuijsen, april 2015.