Deel 6 Corona : het mobiele virus en de mobiele mens.
1. mobiliteit verandert hoe dan ook.
Is Corona nu de trigger voor grootse veranderingen in de mobiliteit ?
Of hingen veel veranderingen al in de lucht ? en is Corona dan hooguit een gebeurtenis die wat versnelling geeft, misschien tot wat verandering in mentaliteit leidt ?Het PBL (Plan Bureau voor de Leefomgeving) onderzoekt die mobiliteit met enige regelmaat. Onlangs (net voor Corona eigenlijk) kwam PBL met nieuwe cijfers. Volgens het boekje geven zij voor een 2 jaartallen, 2030 en 2040, een verwachte groei in een hoog en in een laag scenario; niet kijkend naar aantallen auto’s of fietsen maar naar hoeveelheid reizigerskilometers.Als we het lage scenario in 2030 nemen en het hoge scenario in 2040 (en 2014 als basisjaar met index 100) dan groeit de bevolking met een index van 101 tot 111. En verder :
Autokilometers 111 tot 145, treinkilometers 123 tot 151, overig OV 104 tot 128, de fiets 104 tot 107. Het totaal aantal reizigerskilometers neemt toe met een index van 113 tot 149, voor bestelwagens is dit 108 tot 132, en voor vrachtwagens 105 tot 125. Het gebruik van het hoofdwegennet groeit in 2030 naar 116 tot 140, en in 2040 maar liefst tot tussen de 128 en 161.
2. de trends waren er al.
Het PBL ziet enkele inmiddels bekende ontwikkelingen. Denk aan :
. meer thuiswerken
. meer online (ordering, koopgedrag)
. andere goederenstromen en logistieke oplossingen
. minder reizen
. (bescheiden) bewustzijn van klimaat en vervuiling
. Mobility as a Service, meer sharing
. connected car
. autonome auto’s resp. ADAS uitgeruste auto’s
. mede daardoor : meer wegcapaciteit en betere wegbenutting, lagere filedruk, meer toegankelijkheid van
autogebruik (i.p.v. bezit) en mogelijk groeiende vraag naar vervoer per auto, toenemende verkeersveiligheid.
Het was en is de vraag hoe snel deze trends echt gaan doorwerken overigens.
Goed, dat was allemaal vóór Corona.
3. Wat verandert er dan door dat Corona zelf ?
Het besef kan groeien dat we onze wereld, dus ook mobiliteit, wat anders moeten gaan organiseren.
We zien (om maar weer eens de Club van Rome aan te halen) “de grenzen van de groei”. Dat geldt voor onze omgang met grondstoffen, met energie, met vervuiling, met wat we produceren en waar en hoe, met geopolitieke verhoudingen, met de verdeling van welvaart.
Misschien dat Corona ons hierin de ogen heeft geopend, ons doet beseffen welke risico’s we lopen (en zelf hebben veroorzaakt).
Het kan zijn dat Corona ons dwingt tot een andere manier van (samen)leven ; de beruchte 1,5 meter (of meer), sociale patronen, werken (waar, op welke tijden). Kijkend naar mobiliteit, kan Corona zijn sporen nalaten, maar in veel gevallen is het een voortzetting of versnelling van wat er al was (het PBL lijstje):
. eerst de crisis in de economie, ongeacht of die een V- of een U- of een L-vorm krijgt
. minder werk en minder mensen aan het werk, minder productie, dus minder logistiek, minder koopkracht, minder consumptie, minder op de weg.
. anders werken (het nieuwe werken heette dat, tegenwoordig het Nieuwe Normaal): online, thuiswerken, minder overbodige rituele meetings en meer op afstand, verschoven werktijden
. andere sociale patronen : minder massa meer kleinschalig, minder reizen, meer binnen ?
. andere logistieke stromen, andere vervoersmodaliteiten (minder via de weg)
. meer overheidsingrijpen in de richting van klimaat, energie, mobiliteit.
De kans bestaat ook dat veel mensen na Corona weer zo snel mogelijk terug willen naar hoe het was. Of sterker nog, een soort inhaalslag willen maken : we gaan nu eerst eens lekker op vakantie (een keer of 4), we pakken het vliegtuig en de auto. Dat hebben we wel weer verdiend na al die ellende. Maar toch…
4. De dagkoersen over het Corona-effect.
In maart is de verkeersintensiteit op de hoofdwegen afgenomen met 39%, en 99% van de files is uit beeld. Dat bevestigt de vuistregel : voor elke 1% afname in verkeersdruk neemt de filedruk af met 3%. Als we nog even zo doorgaan met Corona en de gevolgen daarvan, dan duurt het tot 2025 voordat het wegverkeer weer op niveau van 2019 is.
Het effect van de lockdown op de hoeveelheid verkeer in Nederland in 2020 is -10% bij 3 maanden lockdown, -20% bij 6 maanden, en -33% bij 12 maanden.
De (blijvende) angst voor besmetting plus de 1,5 meter regel leiden ertoe dat veel mensen (richting de 90% !!) voorlopig de eigen auto nemen; komt nog het praktische probleem bij van de capaciteit van het OV met de 150 cm. afstand. Het lijkt realistisch dat we toch weer de overstap naar OV gaan maken, zodra de fileberichten weer die van ouds vertrouwde filelengtes noemen van 500 tot boven de 1000 km.
Voor de werkende bevolking verandert er veel. 50% ervaart een duidelijke impact op zijn of haar werk. Daarvan ervaart 16% minder werk en 8% meer werk terwijl 10% (tijdelijk) is gestopt. 44% van alle werkenden werkt meer thuis, waarvan een kwart zegt dat in de toekomst te blijven doen. Het percentage mensen dat (vrijwel) volledig thuis werkt, is sterk toegenomen van 6 naar 39%.
30% is gaan vergaderen op afstand, waarvan dan weer een derde zegt dat te blijven doen (niet ideaal voor velen, maar het is ook een kwestie van gewenning).
5. Wat kan er allemaal gebeuren rondom de automotive ?
. minder nieuwe auto’s ? maar weer meer elektrisch ?
. meer occasions : mensen willen een redelijke auto voor woon-werk, voor vakanties op rijafstand
. onderhoud en banden worden dan belangrijker (zo hoopt de automotive sector)
. volle wegen, meer uitstoot, meer files ?
. anders wonen, werken , leven ?
Het was al niet saai in de automotive, maar we kunnen de komende jaren onze lol wel op.
Veel gedoe, veel hectiek. Soms leuk en uitdagend, en soms bedreigend. Zoals Steppenwolf al zong (film Easy Rider, 1969) :
Get your motor runnin’
Head out on the highway
Lookin’ for adventure
And whatever comes our way….
Hans Groenhuijsen, 28 april 2020.
Bronnen:
PBL/CPB, ontwikkeling mobiliteit, den Haag, april 2020
KiM, mobiliteitsbeeld 2019, den Haag, november 2019
Voor alle stukjes over een betere wereld, en voor 5 eerdere stukjes over “Corona”, zie:https://www.hansgroenhuijsen.nl/category/4fields/de-toekomst-een-betere-wereld/
Voor alle, meer dan 200, stukjes, zie :https://www.hansgroenhuijsen.nl/4-fields/