Hoe dan ook : aan elk conflict komt een einde. Maar wat zijn nu de opties ?  Wordt het een snelle oorlog of een eindeloos gevecht,  met een duidelijke winnaar en verliezer, of een soort “remise”? Natuurlijk is het menselijk, politiek correct en gewenst, om Rusland in een hoek te duwen, Poetin weg te zetten als een kruising tussen Hitler en Stalin. Maar dat kan ook leiden tot verder ongewenst gedrag en reactie en brengt een oplossing wellicht niet snel naderbij.  Bijkomend risico is dat we vooral naar onszelf kijken, overtuigd van eigen gelijk en goedheid. Maar met een verhaal dat minder overtuigt naar anderen(andersdenkenden), en zonder een scherp beeld wat we willen en kunnen bereiken, hoe ver we willen gaan in de strijd of in het doen van concessies.

 

Wat kan het Westen ?
Voor het Westen zijn de opties beperkt. Het is de vraag of Amerika en Europa vooral reageren op de situatie, op het doen en laten van Rusland; of trekken ze (we) het initiatief naar zich (ons) toe ?
Sancties kunnen verder worden aangescherpt, gecontroleerde levering van wapens blijft een optie, het opvoeren van de druk op Poetin en het Kremlin moet doorgaan. Vraag is wat China gaat doen (onderwerp in volgende blog). Versterking van de westerse defensie is een zaak van lange adem, noodzakelijk maar het speelt nauwelijks echt een rol in dit conflict op korte termijn. Andere landen welke mogelijk ten prooi zouden vallen aan Poetin’s oorlogszucht moeten worden beschermd en waar mogelijk met garanties worden omgeven. De VS moet aangehaakt blijven, zij het met een andere rol dan tot nu toe en met meer strategische autonomie van Europa. Voor het Westen als geheel, maar ook binnen Europa zelf, zal het een kunst worden om de eenheid te bewaren als het lang gaat duren. De prijs wordt erg hoog, het ene land ondervindt meer schade dan anderen, economische en politieke internationale betrekkingen spelen een rol

En wat betreft de Oekraïne: daar moet de schade uiteraard worden beperkt, maar daar zit nu net het probleem. Wat wil je en kun je doen om die schade te minimaliseren, welke risico’s zitten daar aan vast ? Hoe voorkom je eindeloos veel menselijk leed en grote schade aan het land , de economie, de internationale handelspositie ? Wanneer en hoe kan je serieus werk maken van toetreding tot NATO en EU ? Hoe snel kan dat ? Wat moet er dan verbeteren aan bestuur, rechtspraak, het uitbannen van corruptie etc. ? Zijn concessies aan Rusland denkbaar als het gaat om autonomie van delen van de Oekraïne (al sinds 2014 een groot struikelblok) ?

Wat kan er gebeuren ?
Rusland zou kunnen winnen maar tegen een hoge prijs, in geld en in mensenlevens in eigen gelederen maar (vooral) aan de zijde van de Oekraïne; zo’n overwinning moet ook snel worden geboekt, met de kanttekening dat winst op het slagveld niet hetzelfde is als consolidatie van die winst op termijn. Poetin blijft (voorlopig), het oost-west conflict blijft.
Het conflict kan zich gaan voortslepen. Rusland blijft, De Oekraïne blijft zich verzetten, het Westen blijft veroordelen, schuift wat op in daadwerkelijke steun. Een duidelijk eindpunt ontbreekt misschien, de kans is groot dat Rusland zich uiteindelijk geleidelijk terugtrekt.
Rusland kan een “overwinning” van de Oekraïne noodgedwongen accepteren, daartoe aangezet door interne druk, de impact van sancties, de kracht van het verzet binnen Oekraïne. De prijs wordt te hoog. Maar deze variant lijkt niet waarschijnlijk. Het staat haaks op het met kracht beleden geloof in de slechtheid van het Westen, de kracht van Rusland etc.

Het is ook een mogelijkheid om een nederlaag te verpakken als overwinning, hogere politiek dus. Eigenlijk moet Rusland het verlies erkennen, maar de boodschap is dat er veel is bereikt, concessies zijn afgedwongen (misschien zelfs territoriaal), de veiligheid van Rusland en de Russen (ook in de Oekraïne) is versterkt, De (vooralsnog) neutraal blijft (dus geen lid van EU of NATO). Een doorzichtige strategie misschien, maar als de Oekraïne en  het Westen hier enige medewerking aan willen en kunnen geven, is het haalbaar. Verre van ideaal, opportunistisch, en nauwelijks een oplossing, maar toch.
Een andere  oplossing is waar nu al voor wordt gevreesd : genadeloze vernietiging van het land, eindeloze terreur, en mogelijk de volledige annexatie van de Oekraïne,  zeker een poging om de regering te vervangen door een marionet-versie. De repercussies zijn niet te overzien, Rusland komt in een volledig isolement. Binnen Rusland zal er verzet kunnen ontstaan uit onvrede over de grote schade, de aantallen dode Russische soldaten, en misschien de moord op het broedervolk. Het is wel een variant die past bij de suggestie dat Poetin inmiddels bezig is om zijn eigen ondergang te regisseren  (maar dit lijkt me meer een mooie plot voor een spannend boek dan een realistische diagnose van deze kleine grote man in het Kremlin).

Bij voortdurend geweld kan het Westen de instelling van een no fly zonde gaan ondersteunen. Voor Rusland is dat onaanvaardbaar, en dat leidt al snel tot escalatie, wat vriendelijke gezegd : er komt een “tit for tat” cyclus op gang, waarin de partijen elkaar meesleuren. Een variatie/aanvulling hierop is de inzet van nucleaire wapens, om te beginnen de kleinere tactische versies op het slagveld. Misschien dat het Westen een zeer beperkte inzet nog accepteert  maar de kans dat het Westen terugslaat is ruim aanwezig, met een verdere snelle escalatie tot gevolg.
Door de verschillende opties heen, bestaat er altijd een kans dat Rusland bij succes in de Oekraïne of juist ook bij verlies, zijn oog laat vallen op andere landen. Er zijn veel opties; Moldavië, Georgië, de Baltische staten, de Suwalki-passage (de enige landverbinding tussen deze staten en het overige NAVO-grondgebied).

De mogelijkheid bestaat dat binnen Rusland het verzet toeneemt, dat belangrijke stakeholders (oligarchen, het leger, politici) in actie komen met een zachte of misschien harde exit voor Poetin. Misschien dat zo’n scenario ook kan worden gevoed door massale onvrede onder de burgers. Tijd voor een goeie ouwe vertrouwde revolutie dus. Dat kan uitlopen op een slachting, op destabilisatie. Het mooie is dat alle schuld kan worden gelegd bij  Poetin die compleet solo Rusland bijna in het verderf had gestort. Het Westen kan zo’n exit steunen, alvast toezeggingen doen voor de tijd die daarna volgt.
De bekende route is die van de diplomatie. Veel aftastende gesprekken, verkenningen, gezelschappen in allerlei samenstellingen met vredesduiven  en haviken, met direct betrokken spelers en bemiddelaars, denkers en strategen. Testend, openingen zoekend, grenzen verkennend in belangen en concessies, (persoonlijke) belangen en reputaties meewegend, op zoek naar gemeenschappelijke belangen of naar het dienen en uitruilen van verschillende belangen.

Zoals gezegd : uiteindelijk is elk conflict tijdelijk.

Hans Groenhuijsen, 7 maart 2021.

In volgende blogs aandacht voor o.a. de Cuba-crisis 1962, het prisoner’s dilemma, de positie van China in de Ukraïne-oorlog.

. Eerdere blogs in https://www.hansgroenhuijsen.nl/category/4fields/strategieen/ over scenario’s, dilemma’s,
  de kracht van het verleden:
https://www.hansgroenhuijsen.nl/4-fields/scenarios-in-verleden-en-toekomst/
https://www.hansgroenhuijsen.nl/4fields/het-prisoners-dilemma-de-leugen-van-de-win-win/
https://www.hansgroenhuijsen.nl/4-fields/verleden-rechtvaardigt/

. Alle artikelen en blogs , zie: https://www.hansgroenhuijsen.nl/4-fields/

. Wil je in het vervolg wekelijks mijn blog ontvangen ? Meld je aan  via “aanvraag artikelen” op
   https://www.hansgroenhuijsen.nl/inschrijven-kennisblogs/

. ©alle rechten voorbehouden Hans Groenhuijsen, 2022.

T                06-52 58 95 85
M              hans@hansgroenhuijsen.nl
I                 https://www.hansgroenhuijsen.nl
Link           https://www.linkedin.com/in/4fieldshansgroenhuijsen/