Dashboard voor de automotive  nummer 7: between stormy weather and sunny skies.

De titel van een liedje  ? Vooral een waarheid voor de automotive. 2021 is een lastig en onzeker jaar.  Blijven zitten, aanpassen, innoveren ?

Wat zeggen de banken ?
Veel onzekerheden, veel dynamiek, veel dagkoersen. Corona hakt er in, de tweede golf(en volgende) laat zijn sporen na, ook voor de langere termijn.
Het aantal faillissementen leek mee te vallen maar er is verborgen ellende. ABN AMRO becijferde dat in 2020  het aantal faillissementen zelfs daalde met 16% naar 3176; per 1000 bedrijven 1,7 bedrijf dat ten onder ging, terwijl het langjarig gemiddelde ligt op 4,4. Je zou kunnen concluderen dat de steunmaatregelen hun werk doen. Natuurlijk zijn er grote verschillen per sector zoals in de horeca (13% meer) en in cultuur/sport en recreatie (+25%). Opvallend is wel het hoge aantal bedrijfsopheffingen; t/m Q3 is dat 18,6% gestegen en geheel 2020 eindigt met maar liefst 136.000. Verschillende partijen verwachten een hausse aan ellende in 2021; ING spreekt over mogelijk 10.000 cases. ING zag in november nog een groei van het BBP met 2,6%, RABO zat toen op 2,4%. Eind december stelt ING al bij en spreekt over slechts +1,8% (2020 is dan rond de min 4,5%). ABN AMRO zit op dat moment op een plus van 3%.

Bovag.
Bovag publiceerde weer een Corona monitor. Kort door de bocht de score op 19 januari  en tussen haakjes de score in week 47:
. 78,5% van de ondernemingen denkt te overleven (81,3)
. 61,8% ziet een omzetdaling (52,9)
. 37,9% is de verwachte omzetdaling (24,6)
. 34,1% denkt een aanpassing in de bedrijfsvoering te moeten maken (23,3)
. 37,5% gebruikt steunmaatregelen (grotendeels NOW).

Ten opzichte van de vorige monitor in november :
. ziet 76,7% een vermindering in het aantal klanten (61,6)
. 68,3% een daling in orderportefeuille (57,7)
. 52%  ziet krimp in de werkplaats  (56,8)
. 47,6%  ziet een liquiditeitsissue, minder liquiditeit (33,2%)
. 34,8% ziet meer verzuim (33,2).

Bovag kwam ook met een 14 punten lijst, een verlanglijst dus richting de politiek. Deze bevat begrijpelijke voorstellen om de pijn te verlichten en wat regelingen te fine-tunen, maar moet ook worden gezien als onderdeel van het spel om de knikkers. Elke sector, elke branchevereniging trekt aan de Haagse bel met voorstellen die vooral voor de eigen achterban positief uitpakken.  Aan de politiek om uiteindelijk de weegschaal te hanteren en de (ruime) beschikbare middelen voor overheids-steun te verdelen. Bij de VACO (bandensector) heeft 81% er vertrouwen in te overleven. Omzetverlies ligt boven de 20%, en 60% ziet minder werk in de werkplaats.  Verandering in de bedrijfsvoering was in 2020 voor 66% geen thema, en voor 2021 zegt 52% nog steeds nee.

 Wie steunen we en waarom ?
In 2020 is gekozen voor redelijk generieke maatregelen. Maatwerk, differentiatie en lijsten met uitzonderingen en beoordeling per case werd toen  (terecht) niet haalbaar en wenselijk geacht. Geleidelijk zwelt de kritiek wel aan. Komt de steun niet terecht bij bedrijven die daar eigenlijk  geen aanspraak op zouden mogen doen (denk aan de vroege discussies over KLM, Booking.com etc.) ? Is het niet zo dat bedrijven steun ontvangen, terwijl  maar een klein deel van de onderneming  en omzet echt wordt geraakt door Corona ? Worden er met die steun bedrijven overeind gehouden die minder of niet levensvatbaar zijn of binnenkort worden ? Zijn dan niet de problemen, althans voor een deel, te wijten aan andere oorzaken buiten en voorafgaand aan Corona ? In veel sectoren, de automotive niet uitgezonderd,  kennen we het rijtje wel : innoveren is leuk maar nu even niet, het zal wel met al die veranderingen maar “wie dan leeft, die dan zorgt”, ik geloof allemaal niets van die verhalen over business modellen en verdienmodellen etc.

Verandering in soorten en maten.
Kijkend naar de automotive wordt al lang de noodzaak tot verandering gepredikt, zeker ook door Bovag (voorzitter dealers Bert Kroon bijvoorbeeld). Maar toch zien we de problemen met liquiditeit, slinkende reserves, te weinig flexibiliteit in de kosten, te weinig  en te laat ingrijpen, te weinig innoveren, te weinig urgentie, teveel de bal neerleggen bij de fabrikant of de overheid of de markt of…… Er wordt moord en brand geschreeuwd (dealers, importeurs, zeker ook fabrikanten) over alle kosten na de productiefase: alles wat met de distributie, pijplijn en sales te maken heeft. Dat probleem was er al bij 450.000 of 500.000 nieuwe auto’s maar dat is er zeker bij 350.000 stuks.
2020 was een slecht jaar, 2021 wordt een zwaar jaar. Dat is macro zo maar geldt zeker ook voor de automotive. Macro zien we de werkloosheid, druk op besteedbare inkomens, wankel consumentenvertrouwen. Banken en de fiscus trekken aan de bel vroeger of later. Nu al is zichtbaar dat meer dan 50% langer dan 12 maanden nodig zal hebben om de belastingachterstand weg te werken, en 10% zal  zelfs aan 36 maanden niet genoeg hebben, zo verwacht Kruger. Terwijl tot nu toe het aantal faillissementen laag bleef, is de verwachting dat 2021 grote klappen laat zien met mogelijk 6500 tot 10.000 gevallen. Vooral Q2 kon wel eens zwaar worden (stelt PWC). Elk faillissement veroorzaakt rimpelingen, heeft een multipliereffect. Elk bedrijf dat onderuit gaat raakt klanten, leveranciers, debiteuren.

De grote transitie.
Ver voor Corona zaten we al te puzzelen over de grote vraagstukken : energie, klikmaat, welzijn, groei, globalisering. En ook toen lag er de vraag of we de wereld geleidelijk in kleine stappen kunnen hervormen en verbeteren, of dat er een ingrijpender grootschaliger omslag nodig is. Corona heeft deels problemen nog zichtbaarder gemaakt, heeft het besef van urgentie versterkt.  Speelt misschien hetzelfde binnen de automotive ? Veel problemen waren er al maar zijn zichtbaarder en groter geworden door Corona en alles dat daarop volgde. De kansen en mogelijkheden waren er ook al voor Corona, maar zijn nu rijp, moeten nu worden benut.
De cruciale vraag is : gaan we op korte termijn redden wat er te redden valt, waarbij we wel wat verbeteren maar tegelijk zoveel mogelijk bij het oude laten ? Of zijn de signalen duidelijk, en gaan we werken aan innovatie, aan echte vernieuwing ? Ik hoor de reactie al: kunnen we niet beide
doen ? of: is er nog een derde (tussen)weg  ?

Gaat er nog iets goed ?
Om te beginnen zijn er bedrijven die het gemiddeld genomen goed doen (ook daar laat Corona wel wat sporen na  natuurlijk). Direct is dan de vraag : wat doen ze goed ? wat zijn de “lessons learned”? Is het de schaalgrootte ? is het een goede strategie (überhaupt het hebben van een strategie en soms ook als leidraad in het handelen gebruiken) ? Is het management ? Is het een wisselwerking, een cocktail van allerlei ingrediënten ? Natuurlijk is het besef aanwezig dat handel in gebruikt om allerlei redenen interessant is (los van de vraagpiek die samenhangt met Corona). Natuurlijk weten we dat consumenten veranderen, aandrijving van auto’s verandert, connectiviteit overal zit, data belangrijk is.
We kennen het hele woordenboek wel met marketingjargon en management-taal. Er naar handelen kost moeite, veranderen is een schone zaak, maar voor de gemiddelde mens lastig, zeker in slechte tijden.  Natuurlijk zien we , even terug naar die distributiekosten, een sanering van het dealernetwerk. Het aantal contractpartners ging met 9% terug naar 758;  dat is t.o.v. 2005 een halvering (was 1500). Het aantal outlets ging in 2020 naar beneden van 1731 naar 1623, ruim 6% minder.  Als “stip op de horizon” wordt in de sector gedacht aan 1000, dus nog 600 te gaan.(overigens is dat op zich nog geen garantie op succes en winstgevendheid). Dat zegt allemaal wel iets, maar zeker zo interessant is het aantal nieuwe auto’s per outlet dat naar buiten wordt gereden (en betaald). In 2011 ging het gemiddelde over alle bedrijven voor het eerst door de 200-grens. 2019 liet 236 stuks zien en 2020 een bescheiden 208. Uitschieters zijn er altijd. VW (al jarenlang succesvol) zit op 532  maar let op Kia met 395.

Deze keer maar even kort nog wat cijfers.
gebruikte auto’s:
. B2C +1,3% naar 1.349.825
. C2C +0,3% naar 637.337
. B2B -1,7% naar 942.181
. export -10,1% naar 271.103
. import +6,3% naar 237.816
. gemiddelde occasionprijs in Europa 371 EUR

Weggebruik en brandstofverbruik:
. t/m oktober 2020 10 miljard liter ofwel een min van 12%
. redictie filedruk 63%

Sales nieuwe auto’s :
. Nederland 356.051 is 20% minder dan 2019
. enorme verkooprally in december door EV subsidiebeleid(42.829 auto’s in 1 maand)
. prognose 2021 : 415.000 , volgens ING 390.000 (thuiswerk, besteedbaar inkomen, overstap naar
occasions).

Leasing: Aantal nieuwe auto’s ging van 239.890 in 2019 naar 196.393 in 2020, minus 18,1%.

tot slot : Ook na Trump en Corona blijft 2021 een spannend jaar.

Hans Groenhuijsen, 21 januari 2020.

Voor dashboards 1 t/m 6, zie https://www.hansgroenhuijsen.nl/category/4fields/automotive-en-mobiliteit/

Voor alle andere blogs, zie : https://www.hansgroenhuijsen.nl/4-fields/

Bronnen o.a. : Bovag, RAI, VNA, RDC, Nederlandsche Bank, Rabobank, ABN AMRO, ING, VACO, Automotive/Automotive-online, Aftersales Magazine, Automobiel Management, Autotelex, Indicata, WESP, Aumacon, RVO, CBS, Kruger Consultants.