Corona : een keerpunt, een kantelpunt, de bekende game changer ? Deel 9 in de Corona-serie.

Zo dramatisch is het soms, die Corona-ellende. We gaan denken dat dit het grote breekpunt is in de geschiedenis, zodat tot ver in de toekomst gesproken zal worden over het tijdperk voor Corona en het tijdperk na Corona. Dat kon wel eens meevallen.

1. De schrik.

De schrik zit er goed in natuurlijk en terecht. Het gaat over gezondheid, over de verdere impact op ons leven, over de grote schade die nu al mythische proporties aanneemt in mensenlevens, in kosten van de zorg. Angst en onzekerheid laten hun sporen na, versterken de schreeuw om meer houvast, om richting, om controle. En angst vertroebelt onze manier van kijken en waarnemen en meningsvorming. We raken in paniek, kruipen weg, zoeken (quasi) sterke leiders. We richten ons op de direct waarneembare facetten van de pandemie, lekker concreet. We gingen hamsteren, om in ieder geval symbolisch iets te doen tegen dat ongrijpbare virus. En er zijn nog nooit zoveel “deskundigen” geweest die mee neuzelen over kapjes, testapparatuur, overdraagbaarheid, de 1,5 meter afstand etc. En natuurlijk gingen we gelijk op zoek naar de schuldigen : China, Xi zelf, Azië, Bill Gates, Israël.

2. Denken en doen.

Goed, dan probeer je je eigen leven een beetje op orde te houden, dat is al heel wat. En als ondernemer en moet je de winkel ook nog overeind houden. Natuurlijke neiging is dan om in de overlevingsmodus te gaan: stilzitten, verdedigen, korte termijn, en blijven hopen. Natuurlijk weten we als ondernemer dat dit niet echt de goede route is en dat wordt ons ook voorgehouden door de overheid, door banken, door brancheorganisaties, door consultants (tja, en één van hen ben ik). Die bepleiten allemaal een gefaseerde aanpak, niet alleen kijken naar problemen maar ook naar kansen, eerst heel snel de rotzooi opruimen en zorgen voor lagere kosten en betere liquiditeit; en ondertussen nadenken over “Hoe verder”.

Goed verhaal, dat nadenken maar waarover dan ? En waarom dan ? Zijn het dan ondernemersgeest, Fingerspitzengefühl, intuïtie, die ene brainwave die het verschil gaan maken ? Ongetwijfeld vaak waar. Maar….Herkent u dat gevoel dat er toch iets mist, dat jij iets mist, dat je niet alles ziet en overziet ? Mooi want dat gevoel maakt je, behalve onrustig, ook alert.
Maar al te vaak gaan in crisis de luiken letterlijk (van je winkel) en figuurlijk (voor je ogen en in je brein) dicht. We kennen de uitvluchten wel. Ach ja, die toekomst die kan toch niemand voorspellen. Al dat moeilijke gedoe, is niks voor mij. Ja het zal allemaal wel, maar die crisis raakt mij nauwelijks. Of hij raakt me wel, maar ik kan er toch niets aan doen. Het is allemaal ver van mijn bed. Ik heb wel andere zorgen.

3. De korte en de lange termijn.

Terug naar Corona. Daar zien we dit ook. We snappen allemaal wel dat dit ons raakt: gezondheid, de directe gevolgen van de lockdown, mensen in je omgeving die worden getroffen. We zien de omzet in elkaar storten, kijken met angst en beven naar de kosten, naar de cash, naar de bank en de fiscus. We nemen noodmaatregelen, we spreken onszelf en elkaar moed in, blijven vertrouwen houden. Allemaal mooi en aardig en wellicht goed. Maar raken we de essentie ? We horen alsmaar dat Corona ons nog lang zal achtervolgen, we horen dat het tijd wordt om de bakens echt te verzetten, kritisch te kijken naar hoe we de wereld anders moeten gaan inrichten. Kijken we hier naar ? Proberen we de complexiteit van de wereld te begrijpen maar ook dat inzicht te vertalen in onze dagelijkse business ?
De reacties : moeilijk dus, erg belangrijk maar nu even niet, daar rookt de schoorsteen niet van.

4. Wat mis je als je niet verder en dieper kijkt en ziet ?

Elke ontdekkingsreis is leuk, ook een virtuele, maar dat is een wat slap argument in een tijd dat je het al druk hebt. Je mist het diepere inzicht in wat er nog komen gaat, en mist dus deels de gelegenheid om daarop voorbereid te zijn, daarop te anticiperen. Je switcht dus van die bekende reactieve modus naar die ook bekende proactieve modus. Je kunt je daarmee beter verdedigen tegen bedreigingen, en je ziet die zo vaak geprezen mooie kansen, misschien wel eerder dan ieder ander. Je behoedt jezelf voor teveel onnodige somberheid maar ook voor teveel dagdromerij en het idee dat het allemaal wel weer (en nog vanzelf ook) goedkomt. Je onderschat niet en je overschat niet, je beperkt de hoeveelheid gokken. Door goed te kijken, goed na te denken, ben je beter in staat om te werken aan je strategie, om te de denken en redeneren in de vorm van scenario’s. Je hebt een soort meetlat waaraan je je eigen performance kunt afmeten.

Corona is geen keerpunt in de zin dat we rechtsomkeert maken en teruggaan in de tijd; een kantelpuntje is het wel, maar in welke richting we kantelen is onzeker. Game changer ? Ik denk het wel : new game, new rules, new players.

Dit klinkt allemaal simpel, en deels is het ook simpel. In een volgend artikel toch wat tips bij het nadenken over toekomst, keuzes maken, en in actie komen.
Ter relativering een quote van een oude management goeroe, Henry Mintzberg: “strategy is like a ritual rain dance; it has no effect on the weather that follows, but those who engage in it think it does”.  Vrij vertaald : strategiemakers zien zichzelf als de redders der natie en denken dat ze een grote invloed hebben, maar die invloed nadert tot nul”. Daar kunnen we het dus als consultants weer mee doen.

Hans Groenhuijsen, 8 juni 2020.

Voor artikelen over denken en doen, over Corona en crisis, over strategie en plannen, zie :
https://www.hansgroenhuijsen.nl/4-fields/