Wat is er aan de hand?
Binnen de waan van de dag ging en gaat het om auto’s. Vooral de import van elektrische auto’s uit China waarbij de EU vindt dat daar concurrentievervalsende overheidssteun op is gegeven. China is het daar niet mee eens, uiteraard.
Onderliggend, structureel is er veel meer gedoe. Buiten China maakt men zich grote zorgen over de dominante positie van China als het gaat om grondstoffen (o.a. voor batterijproductie), de productie van batterijen en veel meer hoogwaardige technologie. China bouwde aanvankelijk een sterke positie op in de “klassieke” maakindustrie maar neemt daar, begrijpelijk, geen genoegen meer mee. De industrie groeit door naar een aanzienlijk hoger niveau, van low end naar high end. Het op 1 na grootste land van de wereld heeft een enorme thuismarkt, is al langer bezig om elders in de wereld flinke posities en dominantie op te bouwen met export, financiering, politieke invloed; denk aan de Zijderoute, het Belt & Road Initiative. Militair is het een factor van betekenis. De relaties met bijvoorbeeld Rusland en Noord-Korea zijn een bron van zorg. De houding van China t.a.v. de Oekraïne, Japan, de Zuid-Chinese zee is zorgelijk. De EU is ondertussen een belangrijke partij voor China maar even zo makkelijk gaat China daaraan voorbij en bouwt op een subtiel imperialistische wijze aan relaties met individuele Europese landen in Midden- en Oost-Europa.
Escalatie of cooling down?
De dreiging van verdere escalatie in een handelsconflict is serieus. Door de wisseling van de wacht in Brussel en binnenkort in Washington is het even rustig wellicht maar dan… Het lijkt een illusie om te denken dat een in alle opzichten zo sterke macht zich laat intomen. Maar de risico’s zijn groot, zowel voor het Westen als voor China. Wereldwijd kunnen handelsstromen, complete supply chains, het hele economische systeem in de knel komen. Vervelend voor het Westen maar zeker ook voor China dat duidelijk afhankelijk is van export (en zo nu en dan van import), dus van een wereldmarkt. China slaat voorlopig niet echt terug als reactie op de heffingen op auto’s, maar prikt wel.Inmiddels liggen varkensvlees, cognac en wijn, en zuivel al onder het vergrootglas. Meer zal volgen. De USA en inmiddels ook Canada gaan er vol in met een 100% importheffing op auto’s.
Tailwind effect.
China is niet meer die partij die achteraanloopt. Ze hebben de wind in de rug. Ze zijn sterk in innovatie, investeren al lang in “het zuiden”, de zogenaamde “Global South” (Zuid-Amerika, Afrika, Azië) en inmiddels ook in Midden-Amerika en delen van Europa. Een thuismarkt met zo’n 1,4 miljard mensen is een prettige basis. Investeringen zijn enorm, waarbij via ongebreidelde concurrentie ook weer heel veel kapitaal wordt vernietigd overigens, maar dat houdt de zaak wel, scherp. China is bij uitstek een systeembouwer: de productie, de toeleveringskant, de markt/afnemerskant, de export, transport en logistiek, financiering, en dat alles onder de bezielende leiding van de communistische partij.
En ondertussen de autootjes.
Daar is China volgens dat systeemconcept al lang mee bezig. Ook hier waren en zijn de risico’s groot, te veel merken, te veel capaciteit. Je kunt het een gok noemen die goed uitpakte (NRC 28.8.24).) Maar het was en is een doordachte strategie met weliswaar veel open einden. Over gokken gesproken: de Westerse autofabrikanten hebben gegokt met grote risico’s. De ontwikkeling van EV kwam laat op gang en ging niet altijd van harte; “verbranden” bleef lang heilig. OEM’s gingen naar China om daar dan verder te gaan met productie van die felbegeerde auto’s in westerse stijl, vanuit een zekere arrogantie en het idee dat “wij hier” ook deze wereld naar onze hand konden zetten. Een scherpe handelspolitiek richting China ligt voor de hand, maar “in de spiegel kijken”, en het eigen handelen kritisch beoordelen is net zo goed verstandig.
Daar is dus wel wat aan de hand. De Duitse autofabrikanten hebben het zwaar. Bedenk overigens dat Europese OEM’s produceren in China, zowel voor de lokale markt als voor de export. In 2024 ligt VW 13% achter op 2023, BMW 4%, Mercedes 9% en Porsche 32%.
In de lokale Chinese markt is het aandeel van auto’s met verbrandingsmotor 59% in 2024 (2020:94%). Het aandeel van Chinese autofabrikanten nam toe van 38 naar 56%. De export van auto’s uit China nam in juli toe met zo’n 20%, de EV-export nam zelfs toe met 30%.In 2023 gingen 1,2 miljoen EV’s de grens over, waarvan tegen de 400.000 naar Europa. Op de binnenlandse markt werd een symbolische grens overschreden: voor het eerst was het aandeel NEV’s (New Energy Vehicles=batterij plus PHEV etc.) in de verkoop groter dan 50%.
Vraag is natuurlijk wat de impact zal zijn van de heffingen in de USA en Europa op de import van EV’s uit China. De maatregelen zijn te vers (aangekondigd of net voorbij implementatie) om daar nu al conclusies aan te verbinden. Mogelijk dat China met de sancties in het vooruitzicht een sprint heeft getrokken en grote aantallen alvast op de boot heeft gezet naar het Westen.
Tijd voor de cijferaars, eerlijke sommetjes of geflatteerde data? Maar achter de horizon kijkend, even los van de waan van de dag: Europese en Amerikaanse spelers don er goed aan om niet alleen de bestaande positie te verdedigen en het beste te maken van die EV-handel. Maar deze 2 wereldmachten doen er goed aan om, wellicht samen, de volgende grote transitie in mobiliteit naar zich toe te halen. Misschien een klein lesje volgen in China als het gaat over industriepolitiek, innovatie en systeemdenken?
Ooit werd de Chinese muur gebouwd om barbaren, wilde hordes en ander tuig buiten (China) te houden. Nog even en in symbolische zin gaat die muur dienen om Chinezen en Chinese producten binnen China te houden en dus buiten Fort Europa. Een niet erg realistisch scenario overigens.
Hans Groenhuijsen, 29 augustus 2024.
blogs over China, EU, de EV etc. zie mijn website>blogs>Electric Vehicle:
https://www.hansgroenhuijsen.nl/category/4fields/electric-vehicle/page/2/
En nog wat lezenswaardige beschouwingen:
https://euobserver.com/eu-and-the-world/aredfedbb0
https://thediplomat.com/2024/06/in-the-new-cold-war-europes-approach-to-china-is-already-outdated/
https://www.ft.com/content/6848d459-2d70-4519-a4b8-3c0262b514db
https://merics.org/en/report/china-russia-alignment-threat-europes-security
T 06-52 58 95 85
M hans@hansgroenhuijsen.nl
I https://www.hansgroenhuijsen.nl
Linkedin https://www.linkedin.com/in/4fieldshansgroenhuijsen/
. Alle artikelen en blogs , zie: https://www.hansgroenhuijsen.nl/4-fields/
. Wekelijks mijn blog ontvangen? Meld je aan via “aanvraag artikelen” op
https://www.hansgroenhuijsen.nl/inschrijven-kennisblogs/
. ©alle rechten voorbehouden Hans Groenhuijsen, 2024.