Tegenover mobiliteit, beweging dus, staat een overheid die beweegt in het tempo van een slak.
Erger nog, de overheid staat vaak stil, of gaat zelfs terug in de tijd.

Deel 1 : De geschiedenis van…..

De geschiedenis van….  van wat eigenlijk ?  Van de auto, mobiliteit, bereikbaarheid, belasting, de spits ?
Wie denkt dat de discussie over auto en fiscaliteit startte met Eurlings zit er flink naast. In 1977 begon het debat met  de term “prijsbeleid” in het Structuurschema Verkeer en Vervoer (dat klinkt nogal muf dus), nog net de tijden van het kabinet den Uijl met ministers Gruijters(VROM) en Westerterp(V&W).
In 1988 krijgen we van dat schema een versie 2, het is inmiddels Kabinet Lubbers 2 met Neelie Smit-Kroes.  In 1990 komt het systeem met tolwegen in beeld. Rond 1993 komt Maij-Weggen met het spitsvignet. In 1994 e.v onder Kok 1 en 2 krijgen we het Rekening Rijden met ministers als Jorritsma en Tineke Netelenbos.
Rond 2000 verschijnt dan de kilometerheffing. Rode draad : veel rapporten, veel studies, werkgroepen, vooral veel bezwaar vanuit de ANWB, VNO-NCW, provincies, gemeenten.
En dan komt Camiel Eurlings onder Balkenende rond 2008 en volgende jaren; de tijden dat den Haag dacht dat we binnen no time 1 miljoen EV’s zouden hebben. Maar ook de plannen van Eurlings sneuvelen kort daarna onder Rutte 2.
Onder Rutte 3 komt er weer enig licht, binnen de discussies over het Klimaatakkoord. En dan wordt het 2021, met verkiezingen, een lekker snelle formatie (het land is immers in crisis), een zoektocht naar nieuw elan, en in december  met trompetgeschal de aankondiging van een mogelijk positieve grondhouding jegens een verkennend onderzoek naar de mogelijkheden (en vooral onmogelijkheden) van kilometerheffing, waarvan de invoering in ieder geval nog 8 jaar, 5 maanden, 2 weken en 3 dagen gaat duren.

Zal ik er een nietje doorheen slaan ?

De overheid is kampioen onderzoeken, rapporten, nota’s, werkgroepen etc. Deels OK natuurlijk als dat leidt tot goed doordachte, goede effectieve, werkbare wetgeving. Maar de werkelijkheid is net wat anders.
Dat was lachen. Alexander Pechtold  (D66) haalde Pieter van Geel (fractievoorzitter CDA) op een komische wijze een klein beetje onderuit (2^e  Kamer, algemene beschouwingen 2009). Het ging over economisch herstel.  Van Geel wilde meer onderzoek (22 werkgroepen). Pechtold stond bij de interruptiemicrofoon met een enorme stapel rapporten en studies over hetzelfde onderwerp en vroeg om beleid en keuzes, er was wel genoeg geschreven en gerapporteerd.  Van Geel voelde zich aangevallen en bedacht een uitweg: hij wilde geen afzonderlijke rapporten maar een samenhangende visie. Waarop Pechtold, wijzend naar de stapel rapporten,  de historische woorden sprak: zal ik er een nietje doorheen slaan ? Met de discussie over kilometerheffing kunnen we ons zo maar een vergelijkbare komische act voorstellen : een willekeurige minister met een kritisch kamerlid, een beetje inhoud, veel show.

Maar waar gaat het eigenlijk om ?

Ooit in de vorige eeuw ging het om die ellendige spits (die daarna nog vele  malen erger werd).  Tijd en tijdstip waren dus bepalend. Daarna ging het geleidelijk om een mix van evenwichtig en rechtvaardig betalen. Betalen doe je dan per kilometer, de locatie doet er niet toe. Er zijn ook varianten gepasseerd waarin het ging om : gereden kilometers, het tijdstip waarop je rijdt, en de locatie/weg  waar die meters zijn afgelegd, en om de emissie (gemakshalve even de CO2  maar je kunt uiteraard kijken naar bijvoorbeeld Nox, fijnstof etc.). Ten aanzien van de details en de uitvoering spelen verschillende overwegingen. Het moet dus rechtvaardig zijn, niet leiden tot (extreme) lastenverzwaring, reductie in de auto-gerelateerde belastinginkomsten. Het mag niet te veel marktverstorend werken (binnen bijvoorbeeld de sector automotive).

Verschillende ongewenste neveneffecten moeten worden uitgesloten. Bij spitsheffing (dat nu dus van tafel is, zo lijkt het) moet worden voorkomen dat auto’s meer secundaire wegen gaan gebruiken. Bij het (vrijwel) gratis maken van bezit, moet worden voorkomen dat mensen er meerdere auto’s op na gaan houden en daarmee de buurt volbouwen. Wat gaan we doen met oldtimers (weinig kilometers, veel vervuiling) ?

Hoe bereiken  we dat data /privacy beschermd blijven ? Vooral een discussie ten tijde van ingebouwde kastjes voor registratie, camera’s, maar ook tegenwoordig een hot item sinds de auto een soort super smart phone is geworden, en onherroepelijk meer onderdeel wordt van een groot Internet of Things. Zorg daarover is terecht, angst is een slechte raadgever, ontstaat vaak uit gevoelens van onrust, verlies aan grip, algemeen ongenoegen (ik ben altijd tegen….). Het lijkt op de gevoeligheden eerder over termen als heffing en beprijzing.

Bij het (voorlopig nog) subsidiëren van de  EV moet worden voorkomen dat subsidiestromen vooral gaan naar de duurdere auto’s (hogere segmenten, veel zakelijk) en de kleine EV’s (lagere segmenten)
relatief te duur blijven, zodat de consument afhaakt. Ook moet hierbij worden voorkomen dat er een mismatch ontstaat in de occasionmarkt  met teveel relatief dure occasions in de aanbieding en een vraag naar vooral kleinere “goedkopere” gebruikte EV’s. Ga er maar vanuit dat fabrikanten , op termijn, geen andere keuze hebben dan te elektrificeren. Ze moeten hun energie en investeringscapaciteit concentreren op de uiteindelijk dominante(en wettelijk afgedwongen) technologie. Waarbij het natuurlijk aantrekkelijk is om de wat grotere premiummodellen te produceren, gezien marges en (zakelijke) marktvraag.

In toenemende mate  speelt de leefomgeving een belangrijke rol. En dan gaat het niet(alleen) om CO2, en fijnstof etc. maar ook om geluid en ruimte. Het wagenpark is de afgelopen decennia spectaculair gegroeid, en daarmee het ruimtebeslag (wegen, parkeerfaciliteiten).

Goed, dat beprijzen en betalen naar gebruik wordt nu weer genoemd in het coalitieakkoord. Veel is onduidelijk, we gaan het zien. Lees binnenkort de volgende stukjes over dit onderwerp.

Hans Groenhuijsen, 3 januari 2022.

Eerdere artikelen over de elektrische auto en  de fiscus:

https://www.hansgroenhuijsen.nl/4-fields/de-ev-subsidies-belonen-en-straffen-afremmen-of-gas-geven/

https://www.hansgroenhuijsen.nl/automotive/cash-for-new-cars-and-cash-for-clunkers/

 https://www.hansgroenhuijsen.nl/4-fields/en-wat-zijn-jouw-goedevoornemens/

https://www.hansgroenhuijsen.nl/4-fields/de-ev-subsidie-stroom-laden-of-geld-tappen/

https://www.hansgroenhuijsen.nl/4-fields/pecunia-non-olet-de-elektrische-auto-en-subsidies/

. Alle artikelen en blogs , zie: https://www.hansgroenhuijsen.nl/4-fields/

. Wil je in het vervolg wekelijks mijn blog ontvangen ? Meld je aan  via “aanvraag artikelen” op
https://www.hansgroenhuijsen.nl/inschrijven-kennisblogs/

. ©alle rechten voorbehouden Hans Groenhuijsen, 2022

 

T                06-52 58 95 85
M              hans@hansgroenhuijsen.nl
I                 https://www.hansgroenhuijsen.nl
Link           https://www.linkedin.com/in/4fieldshansgroenhuijsen/