We hebben veel data over verleden en heden van de sector. Hoe ziet de toekomst er uit ?
Kunnen we ons dat voorstellen, kunnen we voorspellen ?

1. Hoe ziet de toekomst er uit ?

Een mooi voorbeeld van een vraag die direct een aantal nieuwe vragen oproept, die op hun beurt weer vragen oproepen etc. Over welke tijdshorizon hebben we het ? Een kwestie van weken, maanden, jaren , een oneindige toekomst ? En de toekomst waarvan dan ? Van de automotive sector, van de gezondheidszorg, van de economie in zijn geheel ? En waar kijken we naar ? Naar welvaart, groei, verbetering (maar wat is dat dan trouwens), welzijn, naar maatschappelijke en politieke ontwikkelingen ? Hoe kijken we ? Naar cijfers, naar verhalen ? Kijken we naar het verleden en heden als basis voor die toekomst of kijken we naar een ideaal, een gedroomde toekomst ? En kijken we vanuit een pessimistisch of optimistisch perspectief ? vanuit feiten en/of vanuit ideologie ?
Mooie vragen, ik ga ze niet allemaal beantwoorden, maar ik noem ze om aan te geven hoe lastig het is je een voorstelling (voorspelling) te maken van die toekomst, en daar een zinvolle discussie over te voeren. Ik neem als vertrekpunt gemakshalve “Corona” en de automotive.

2. De spelers.

Dealers zijn sinds jaar en dag onderwerp van discussie, geraakt door een complex van trends in technologie, consumenten gedrag en koopproces, wetgeving, de eigen fabrikanten etc. We kennen het verhaal : minder outlets/winkels, schaalvergroting, business modellen onder druk. 2019 (maar zeker niet het eerste jaar) liet druk zien op het rendement (nog verder onder de 1 van 0,65 naar 0,58), minder werkplaatsuren (1339 naar 1318) , en een dalende omloopsnelheid in de gebruikte handel van 5,1 naar 4,3). Maar elk jaar klonk ook de boodschap (uit eigen gelederen) dat tempo en inhoud van actie om te verbeteren te wensen overlieten: te weinig en (te) laat.

De aftersales, al lang gezien als de money maker, als de kurk waarop.. (uitgedrukt in dat mooie absorptievermogen), stond onder druk en staat onder druk: minder volumes, de concurrentie tussen kanalen (en binnen kanalen), de druk vanuit de zakelijke markt etc.
Eind april blijkt zo’n 25% van de automobilisten om verschillende redenen onderhoud uit te stellen. De omzet daalt bij universelen met 3,2% en in het merkkanaal met 6,3%.

Verkoop van auto’s is grillig, we kennen grote hoogtes (boven de 500.000 nieuwe auto’s) en diepe dalen richting de 400.000. Verkoop van gebruikte auto’s is een serieuze business: grootschalig, internationaal, en nog meer high tech gedreven.
Verkoop nieuw krijgt een zware klap in april met -53% t.o.v. april 2019. Over de eerste 4 maanden staat de teller in 2020 20% onder 2019. Verkoop gebruikt (B2C) begon 2020 met 2 maanden met een plus, maar maart en april laten een dikke min zien van 12,3 resp. 23,5% in aantallen transacties. Over de periode januari -april resulteert een (nog bescheiden) min van 6%.

Leasing was lekker bezig, ook in 2019 met een groei van 19,5% in personenwagens, 14,5% in bestel en een spectaculaire 26,5% in private lease (totaal eind 2019 188.000). Leasing beweegt natuurlijk, en merkt direct dat haar klanten in de knel komen met een mix van effecten: minder kilometers (tijdelijk), minder nieuwe orders, verlenging bestaande contracten resp. voortijdige beëindiging van bestaande contracten (met herinneringen aan de klap in restwaarde tijdens de crisis in 2008-2009).En als de leasemarkt (die het grootste deel van de verkoop nieuw en een groot deel van de aftersales-omzet representeert) niest, dan wordt de retail verkouden.

Schadeherstel is al jaren een lastige tak van sport : volumes, tarieven, margedruk, gestuurde schadestroom etc. Het aantal schades schommelde rond de 1 miljoen, het gemiddelde schadebedrag steeg weliswaar de afgelopen jaren van rond de 1250 een paar jaar geleden naar 1359,- in 2018/2019, maar het overgrote deel van die stijging is veroorzaakt door de component “onderdelen” welke steeg van 339 naar 429,-. Deze markt is bijzonder doordat ontvangende en betalende partij verschillen (consument en verzekeraar), het in veel gevallen geen keuze is of je iets laat repareren of niet (zoals bij onderhoud nog het geval is), technologie in korte tijd een mega-impact heeft op de werkplaats, op processen, op kennis en kunde, op je personeel. En de verhoudingen in de markt zijn gecompliceerd; van gelijkwaardige posities in een redelijke balans is niet echt sprake.
Corona heeft hier een grote impact. Soms besluit een consument die de rekening zelf moet betalen tot “nu even niet”.Veel belangrijker is de spectaculaire daling in het aantal per auto afgelegde kilometers en een (zelfs meer dan) evenredige vermindering van het aantal ongevallen. De orderintake bij schadebedrijven duikelt met 30 % naar beneden.

Fabrikanten krijgen klappen. Aantallen auto’s vallen terug, voor Europa in Q1 een daling van 25%, maar alleen voor maart nog veel erger (VW -46%, PSA -68%, Renault -65%). April is een bloedbad. Voor de EU als geheel zakt de verkoop in april met 76,3% (periode jan-april 38,5%). Italië, Spanje, Portugal en België zitten in april zelfs op een min van boven de 90%. Nederland kan zich dan nog gelukkig prijzen met een min van 53% in april en cumulatief voor 2020 een min van 20%. Op merkniveau is de daling in april zo’n 70% en hoger met FCA als uitschieter met min 87,7%. Cumulatief 2020 is er variatie; VW zit dan op -33,5%, veel andere fabrikanten komen ergens tussen
de 40 en 50% uit.

EBIT bij Daimler valt terug met 78% in Q1, en bij Volkswagen met ruim 60%. In de Europese auto industrie stond eind april de teller (aantal geproduceerde eenheden) op -2,2 miljoen. Daar vallen dus de klappen. En ook daar was het al langer rumoerig, en rumoer heeft meestal een
flink prijskaartje. Denk aan het dieselschandaal, denk aan enorme investeringen in elektrificatie, de dreigende EU-boetes als de 95 gram CO2 norm niet wordt gehaald. En denk aan de gevoeligheid van  deze sector. De fabrikant is wereldwijd aanwezig met productie en verkoop, maar betrekt ook wereldwijd de onderdelen en componenten voor zijn auto’s. Stagnatie in deze productie (China of Italië) en/of in de logistiek en de lopende band komt tot stilstand. Adviesbureau Roland Berger sprak half maart nog over een daling in verkoop van 10% maar iets meer dan een maand later was dit verdubbeld naar 20%.

Verzekeraars die met hun autoportefeuille (eufemistisch uitgedrukt) wisselende resultaten behaalden de afgelopen jaren, zullen hier niet rouwig om zijn. Maar verzekeraars hebben zo hun eigen zorgen: veroudering van het wagenpark, toename in (private) lease en (daarmee verband houdend) een groei in de WA portefeuille(niet echt winstgevend), de eigen interne (te hoge) kosten, technologie in de auto(aandrijving, ADAS etc.), het eigen business/verdienmodel.

Banken spelen, logischerwijs, een flinke rol in de automotive. Denk aan de investeringen in werkplaats en showroom, de financiering van voorraden, de financiering van een lease-portefeuille. Of denk aan het doen van overnames, het realiseren van grotere schaal. Banken realiseren zich dat Corona een grote impact heeft, en dat dus op dit moment de helpende hand moet worden geboden  met kredietverlening (onder garantie van overheid), met uitstel van betaling van rente en aflossing.  Maar tegelijk is een bank ook verplicht om een behoorlijke inschatting te maken van de levensvatbaarheid en continuiteit van een bedrijf. Dat geldt uiteraard ook voor andere sectoren.

Consumenten haken af, noodgedwongen door de lockdown maar zeker ook door de onzekerheid over de korte en middellange termijn.
De CBS monitor april 2020 laat slechte cijfers zien. Het consumentenvertrouwen daalde spectaculair in april t.o.v. maart van -2 naar -22 (2013 was nog slechter met -41) De koopbereidheid van consumenten maakte een val van +2 naar -17.

3. En dan ?

Veel data, veel informatie dus en de vraag wat je er allemaal mee moet, mee kan. In ieder geval is het een kwestie van goed kijken, vragen blijven stellen, kritisch blijven. Het helpt om eerlijk en realistisch te blijven : je niet mee laten sleuren in grote somberheid, en niet elk mogelijk positief signaal uitvergroten. Het is goed om ons te realiseren dat Corona, hoe ingrijpend ook, niet de enige oorzaak is van problemen. Er waren al problemen, macro-economisch en binnen de automotive sector specifiek. Corona maakt het allemaal nog zichtbaarder, en serieuzer. De pandemie op zich bestrijden ligt niet op de weg van de automotive. De sector zelf heeft genoeg uitdagingen. De hoogste tijd om die aan te pakken, terwijl we bezig zijn om acute problemen op te lossen. Wachten tot na Corona is gevaarlijk uitstel.

 

In een volgende blog meer over vertrouwen, disruptie, hoe om te gaan met problemen, over korte en lange termijn.

Hans Groenhuijsen, 19 mei 2020.

Stukjes met betrekking tot Corona en crisis, zie :
https://www.hansgroenhuijsen.nl/category/4fields/de-toekomst-een-betere-wereld/

alle blogs, over automotive, innovatie, strategie etc., zie :
https://www.hansgroenhuijsen.nl/4-fields/